Ma’ruzalar matni 1- ma’ruza: dinshunoslik faniga kirish. Reja

birligiga tahdidi.   Islomda  asosan  ikki
      yo
   '  nalish
 
 :    sunniylik  (ahli  sunna  val  jamoa  -  sunnat  va
jamoat ahli) va shialik (shiat Ali - Ali tarafdorlari) mavjud bo'lib, ularning har birida turli masalalar
bo'yicha bir qancha mazhablar mavjuddir. Uchinchi yo'nalish xorijiylar (xavorij - ajralib chiqqanlar)
VII asrning ikkinchi yarmida deyarli bo'linib ketgan. 
Sunniylik  yo'nalishi  "axri  sunna  val  jamoa",  deb  ataladi  va  4  ta  fiqhiy  mazhabdan  iborat:
Hanafiy; Shofe'iy; Molikiy; Hanbaliy.
2 ta aqidaviy Ash'ariy; Moturidiy ta'limotiga amal qiladi. 
Islom fiqhi asoslori va sunniylikdagi fiqhiy mazhablarning manbalari 
Quyidagi manbalarga asoslanibgina hukm chiqarish shart: 
1.  Qur'oni  karim.  Agar  faqih  Islomda  biror  narsaning  hukmi  qanday  ekanligini  bilmoqchi
bo'lsa,  avvalo  Qur'onga  murojaat  qiladi.  Unda  nima  hukm  bo'lsa,  hech  ikkilanmasdan  uni  qabul
qiladi. 
2.  Sunnat  -  Muhammad  (S.A.V.)  qilgan  ishlari  va  aytgan  so'zlari.  Hadislarga  asosan  hukm
chiqarilganda, ularni nihoyatda ehtiyotkorlik bilan tanlab olinishi zarurdir. 
3. Ijmo - bir davrning ijtihod (diniy manbalardan mustaqil hukm chiqarish) darajasiga yetgan
ulamolarining yakdillik bilan biror masalani qabul qilishlaridir. 
4.  Qiyos  -  ya'ni,  hukmi  vorid  bo'lmagan  masalani  Qur'on  va  hadisda,  shunga  o'xshash  va
hukmi kelgan narsaga qiyoslab fatvo chiqarish.
Islomdagi  yo`nalishlar.  Siyosiy  partiya,  harakat,  firqa  va  guruhlar. Aqidaviy  ta’limotlar.
Fiqhiy   mazhablar.   Islomdagi   ilk   bo`linishlarning boshlanishi.   Hokimiyat   masalasidagi   turli
fikrlar.     Siffin     voqeasi.   Xorijiylik     yo`nalishi     va     ta’limoti.     Mo`’taziliylik     asoschisi     va
ta’limotlari.  Shia  yo`nalishining  mazhab  va  ta’limotlari.  Ismoiliya. Qarmatiylik  ta’limoti  va
harakatlari.     Sunniylik     aqidasi     va     mazhablari.   Hanafiylik   mazhabi.   Tasavvuf   yo`nalishi   va
tariqatlari. Yassaviya, Kubraviya, Naqshbandiya   tariqatlari.   Zamonaviy   sufiylik   ta’limotlari.
Moturidiya  va Ash’ariya aqidaviy ta’limotlari.
Vahhobiylik  harakatining  kelib  chiqishi.   Vahhobiylikning   Markaziy Osiyoda   tarqalishi.
XX   asrdagi   islohotchilik   harakatlari.   Panislomizm, panarabizm,   panturkizm   tushunchalari.
Tablig`  guruhi.  Ixvonul   muslimin tashkilotining   tuzilishi,  turli  firqalarga  bo`linishi.  Hizbut
tahrirning shakllanishi,   ta’limoti,   maqsadlari.   Nurchilik   harakatlari,   maqsadlari. Akromiylik
harakatlari va ularning ayanchli oqibatlari.  Fundamentalizmning  vujudga  kelishi.  Birinchi  jahon
xristian fundamentalistlari   assotsiatsiyasiga   asos   solinishi.   Ekstremizmni   keltirib chiqaruvchi
omillar.     Terrorizmga     qarshi     kurashda     ma’rifiy     islomning     roli.   Radikal   diniy   oqimlar.
Fanatizmning   salbiy   oqibatlari.   Sobiq   Ittifoqdan   keyingi   makonda   diniy   omilning   faollashuvi.
O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida   milliy   va   diniy   ruhdagi   siyosiy   partiyalar
tuzishning   taqiqlanishi.     Diniy     ekstremizmga     qarshi     kurashishda     yoshlarga     milliy   istiqlol
g`oyalarini singdirishning ahamiyati.