Ma’ruzalar manti Mualliflar: dots. Qobilov S. S. k o’q. Samatov J. A. Samarqand – 2011

Konstruktorga murojaat qilish ixtiyoriy virtual metodga murojaat qilishdan 

oldin kelishi kerak.  

     Kostruktorning asosiy vazifasi ob’ekt maydonlarini aniq qiymatlar bilan 

to’ldirishdir. Bir ob’ektning har xil nusxalari (ekzimplyarlari) faqat qiymatlari 

bilan, ya’ni maydonlar qiymatlari bilan farq qiladi. Keltirilgan misolda Init 

konstruktori nusxani to’liq aniqlash uchun ma’lumotlarni ax, ay, acolor 

parametrlari orqali qabul qiladi. 

     Draw protsedurasi TGraphObj ob’ektining avlodlarida turlicha ishlatilib har xil 

figuralarni (nuqta- PutPixel, chiziq- Line va hokazo) tasvirlash (chiqarish) uchun 

qo’llaniladi.  

     Ob’ektning hamma xususiyatlarini tasvirlash uchun ob’ekt metodlarini ochib 

berish, ya’ni protsedura va funksiyalarni tasvirlash kerak. Tasvirlash (protsedura va 

funksiya) ob’ektni tasvirlashdan keyin joylashtirilishi talab qilinadi.  

     Bu qoidalarni hisobga olib tasvirlashni davom ettiramiz va quyidagilarni hosil 

qilamiz.  

Type  

TGraphObj=object 

   

 End; 

Constructor TGraphObj.Init; 

---

 

73 

Begin x:=ax; y:=ay; color:=acolor; end; 

Procedure TGraphObj.Draw; 

Begin; 

{bu protsedura “o’g’il” ob’ektlarda ishlatiladi} 

End; 

Procedure TGraphObj.Show; 

Begin Draw(Color) end; 

Procedure TGraphObj.Hide; 

Begin Draw(GetBKColor) end; 

Procedure TGraphObj.MoveTo; 

Begin Hide; x:=x+dx; y:=y+dy; Show end; 

     Metodlarni tasvirlash jarayonida Metod nomidan oldin ob’ekt nomi 

qo’shiladi, ya’ni metodning tarkibiy (murakkab-

составное) nomi hosil bo’ladi. 

Bunday nomlanish aniq bir protsedurani nimaga qarashli ekanligini bildiradi. 

Ob’ekt maydonlarini protseduralarda qayta tasvirlash mumkin emas. Masalan, 

bu fragment 

Constructor TGraphObj.Init; 

Var  

  x, y: integer; color:word; {Xato!} 

Begin … end; 

     Ko’rinib turibdikim, abstrakt ob’ekt TGraphObj ekranga ma’lumot chiqarish 

uchun ishlatilmayabdi. Shuning uchun uning metodi Draw ish bajarmaydi. Ammo 

Hide, Show va MoveTo metodlari Draw metodiga murojaat qilib ish bajaradi.  

---

 

74