Ma’ruzalar kursi

Import kvota – bu har yili mamlakatga keltirishga ruxsat berilgan xorijiy mahsulot hajmini miqdor jihatdan cheklab qo’yishdir.

Eksport – bu tovarlar, xizmatlar va kapitalni tashqi bozorga chiqarishdir. Uning quyidagi shakllari mavjud:

• 
  tovar eksporti-moddiy ne’matlarni chetga chiqarish; xizmat ko’rsatish eksporti - xorijdagi sheriklarga ishlab chiqarish yoki iste’molga oid to’lovli xizmat ko’rsatish;
  
• 
  kapital eksporti - mamlakat tashqarisiga kapital qo’yish (korxona va ob’ektlar qurish, ularni ishga tushirish).
  

Eksport kvota deganda muayyan tovarni eksportga belgilangan hajmda ishlab chiqarish va yetkazib berish tushuniladi. Bu kvota ham eng avvalo eksportning yalpi ichki mahsulotga nisbati bilan belgilanadi.

Milliy iqtisodiyotni xorijiy raqobatdan ximoya qilishga qaratilgan siyosat protektsionizm deb yuritiladi.

Demping deganda tashqi bozorni egallash uchun tovarni ishlab chiqarish xarajatlaridan past baholarda chetga eksport qilish yeki tovarlarni tashqi bozorda ichki bozorga nisbatan arzon bahoda sotilishi tushiniladi. Demping tashki bozor uchun kurash, raqobatchini sindirish vositalaridan hisoblanadi.

Tashqi savdo oboroti elastikligini tavsiflovchi ko’rsatkichlar :

1. 
   Eksport elastikligi = Eksport usimining eksport xajmiga nisbatini yalpi ichki mahsulot o’simining YaIMga nisbatiga nisbati bilan o’lchanadi.
   
2. 
   Eksportning ilgarilash koeffitsienti = Eksport indeksi : YaIM indeksi
   
3. 
   Import elastikligi = Import o’simining import xajmiga nisbatini YaIM o’simining umumiy YaIMga nisbatiga nisbati bilan o’lchanadi.
   
4. 
   Importni ilgarilash koeffitsienti = Import indeksi : YaIM indeksi
   
5. 
   Koordinatsiya indeksi = Eksport indeksini import indeksiga nisbati.
   

Mamlakat tashqi savdo oboroti balansning ijobiy bo’lishi uchun eksport hajmi import xajmidan katta bo’lishi kerak.