Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №-2 Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: sharq falsafasi Reja

Zardo‘shtiylik.  Eramizdan oldingi  VI  asrdan boshlab Markaziy Osiyoda zardushtiylik dini 

paydo  bo‘lib,  eramizning  III  asrigacha  hukmronlik  qiladi.  Zardushtiylikning  vatani  sifatida 

Markaziy  Osiyo  (Baqriya,  Xorazm)  va  Eronni  (Midiya)  ko‘rsatadilar.  Zardushtiylikda  eng 

qadimgi  davrlardan  boshlab  (eramizdan  oldingi  3-2-nchi  mingyilliklar)  eramizdan  oldingi  1-

mingyillik  o‘rtalarigacha  bo‘lgan  Markaziy  Osiyo  va  YAqin  SHarq  xalqlarining  diniy 

tasavvurlari aks etgan. 

«Avesto»  kitobiga  binoan,  Koinot,  er,  okean,  osmon,  nurli  doira  va  jannatdan  iborat.  Er 

dumaloq  bo‘lib,  atrofi  okean  bilan  o‘ralgan.  Osmon  to‘rt  doiradan  tashkil  topgan:  yulduzlar 

doirasi, oy doirasi, quyosh doirasi va jannat doirasi yoki nur makoni. YUlduzlar, Oy va Quyosh 

xudo  Axura  Mazdaning  badani  sifatida  tasvirlanadi.  Zardushtiylikning  jamiyat  tarixi    haqidagi 

tasavvurlari Injil va Qur’ondagi afsonalar bilan o‘xshab ketadi. Avesto  bo‘yicha birinchi odam 

Yimadir,  barcha  odamlar    undan  kelib  chiqqan.  Bu  davr  oltin  asr  sifatida  tasvirlanadi:  insonlar 

---

abadiy hayotga ega edilar. Xudo Axuramazda abadiy bahor yaratgan bo‘lib, kishilar farovonlikda 

va  baxt-saodatda  yashar    edilar.  Ammo  kunlardan  bir  kun  ular  gunohga  botdilar:  ular 

ta’qiqlangan  mol  go‘shtini  eb  qo‘ydilar.  Ziyonkor  ruh  Anxra  Maynyu  ularga  sovuq  va  qor 

yubordi. Yima odamlarni sovuqdan qotib qolishlaridan saqlash uchun uy qurib, unga barcha tirik 

jonzotlardan bir juftdan yashirdi. Bu afsona SHumer, Bobil, Injil va Qur’ondagi Butun dunyoni 

tufor bosganligi haqidagi afsonaga o‘xshashdir.