Маърузачи: Абдуганиева Н. А. ХIX аср биринчи ярмида адабиий жараён

Тошкент давлат шарқшунослик университети Факультет: Шарқ филология Кафедра: Жанубий ва Жанубий Шарқий Осие тиллари Фан: Малай адабиёти Мавзу: XIX аср биринчи ярмида адабиий жараён
Маърузачи: Абдуганиева Н.А.
ХIX АСР БИРИНЧИ ЯРМИДА АДАБИИЙ ЖАРАЁН
Дарснинг режаси:
1. ХIХ аср биринчи ярмидаги адабий жараённинг рвиожланиш тенденциялари.
2. Илоҳий ва мистик рисолаларнинг жанг хусусиятлари
3. Бадиий романтик ҳикоялар ва шоирлар

XIX асрнинг биринчи ярмида XVI-XVII асрларда бошланган малай адабий тилининг тарқалиши Нусантаранинг улкан ҳудудида жуда секин суръатда давом этди ва баъзи жойларда орқага чекиниб, XIX асрнинг иккинчи ярмида кенг ҳужумга ўтиш учун бошқаларда бази ютуқларга эришди. Бу Малаканин ярим оролидаги ва бутун архепелагнинг қирғоқ шаҳарларида устунлик қиладиган дин бўлган Нусантара учун ислом тили бўлиб қолаётганлиги сабабли малай адабий тилининг сақланиб қолиши, “оддий (паст) малай тили” мақомига ижобий таъсир кўрсатган ҳолат бўлиб, кенг тарқалган эди, мамлакатнинг худди шу қирғоқ минтақлаарида эса lingua franca бўлиб қолди. Шу билан бирга, XIX асрда ушбу тилда ёзилган асарлар сони ҳам кўпайиб бормоқда - «чидаб бўлмас малай» асаридан ёзма ёдгорликларга қадар, улар XVII асрнинг мумтоз малай адабиётининг тан олинган намуналаридан озгина фарқ қилади.

XIX асрнинг биринчи ярмида XVI-XVII асрларда бошланган малай адабий тилининг тарқалиши Нусантаранинг улкан ҳудудида жуда секин суръатда давом этди ва баъзи жойларда орқага чекиниб, XIX асрнинг иккинчи ярмида кенг ҳужумга ўтиш учун бошқаларда бази ютуқларга эришди. Бу Малаканин ярим оролидаги ва бутун архепелагнинг қирғоқ шаҳарларида устунлик қиладиган дин бўлган Нусантара учун ислом тили бўлиб қолаётганлиги сабабли малай адабий тилининг сақланиб қолиши, “оддий (паст) малай тили” мақомига ижобий таъсир кўрсатган ҳолат бўлиб, кенг тарқалган эди, мамлакатнинг худди шу қирғоқ минтақлаарида эса lingua franca бўлиб қолди. Шу билан бирга, XIX асрда ушбу тилда ёзилган асарлар сони ҳам кўпайиб бормоқда - «чидаб бўлмас малай» асаридан ёзма ёдгорликларга қадар, улар XVII асрнинг мумтоз малай адабиётининг тан олинган намуналаридан озгина фарқ қилади.