Ma’ruza. Tayyorlov davri ishlari reja

Gruntning olinadigan unumdor qatlami qurilish maydonida buldozer va avtogreyder yordamida kesilib, maxsus ajratilgan joyga ko‘chiriladi va keyin ishlatish uchun joylashtiriladi. Ayrim payt ularni boshqa maydonlarni ko‘klamzorlashtirish uchun olib borishadi. Unumdor qatlam bilan ishlagan paytda uni pastki qatlam bilan aralashuvidan, ifloslanishidan, yuvilishidan va shamolda nurashidan asrash kerak. Qish sharoitida unumdor qatlamni faqatgina loyihada kerakli asoslanish mavjud bo‘lganda olinishi mumkin.
Binolar, inshootlar va ularning poydevorlarini buzish ularni qismlarga ajratib (keyin demontaj qilish uchun) yoki yiqitish bilan bajariladi. Yog‘och binolar qismlarga bo‘linib, keyin yaroqsizlari boshqa maqsadda foydalanish uchun ajratib tashlanadi.
Yig‘ma temirbetonli binolar (konstruksiyalar) montaj sxemasiga teskari bo‘lgan buzish sxemasi bilan ajratiladi. Demontaj boshlanishidan oldin element bog‘lamalardan ajratiladi. Qismlarga ajratilayotganda har bir yig‘ma element oldin bo‘shatilishi va to‘rg‘un holatni egallashi kerak. Elementlab qismlarga ajratilmaydigan yig‘ma elementlar monolit konstruksiya kabi bulaklarga bulinib ajratiladi.
Monolit va metall konstruksiyalar, konstruksiyani to‘rg‘unligini ta’minlovchi maxsus ishlab chiqilgan buzish sxemasi asosida ajratiladi. Ajratish bloklarini qismlarga ajratish armaturani ochishdan boshlanadi. Keyin blok mahkamlanib armaturasi kesiladi, blok otboyka bolg‘asi yoki boshqa vosita va mexanizmlar yordamida qismlarga ajratiladi. Metall elementlar bo‘shatilgandan so‘ng kesiladi. Ajratiladigan temirbetonli blokni yoki metall elementni eng katta massasi kranni eng katta qo‘lochidagi yuk ko‘taruvchanligini yarmisidan oshmasligi kerak.
Bino va inshootlarni, shuningdek, barcha g‘isht-toshlilarni buzish ekskavatorga o‘rnatilgan osma jihoz – shar-bolg‘a, qoziq-baba, otboyka bolg‘alar yordamida yiqitib bo‘ziladi. Binoni bo‘laklari buldozer yordamida chetga so‘riladi yoki transport vositasiga ortiladi. Binolarning vertikal qismlarini bo‘laklari atrofga sochilmasligi uchun binoni ichkarisiga qarab bo‘ziladi. Ayrim hollarda qulatish portlatish usuli bilan ham amalga oshiriladi.
Mavjud muhandislik tarmoqlarini uzib qo‘yish yoki maydondan ko‘chirish qurilish maydonini tayyorlashning eng muhim va majburiy elementidir. Ayrim hollarda tayyorlanayotgan qurilish maydonida na faqat lokal(mahalliy) tarmoqlar, hatto magistral tarmoqlariga tegishli elektrota’minot, suvquvurlari, fekal va yog‘in kanalizatsiyasi, gazquvurlar, issiqta’minot, telefonizatsiya va teleko‘rsatuv tarmoqlari joylashgan bo‘lishi mumkin. Bu hollarda qurilish boshlangunga qadar yuqorida aytib o‘tilgan tarmoqlar qurilish maydonidan tashqariga chiqarilib, magistral tarmoqlarni o‘zluksiz ishlashini ta’minlash uchun qaytadan o‘rnatilishi kerak.