Ma’ruza. Tayyorlov davri ishlari reja

Ochiq drenaj koeffitsienti filtratsiyasi kichik va grunt suvlari sathini juda ham chuqur bo‘lmagan 0.3...0.4 m ga tushirishda qo‘llaniladi. Drenaj chuqurligi 0.5...0.7 m bo‘lgan ariqlar kurinishida qurilib , tubiga qalinligi 10...15 sm bo‘lgan yirik qum, shag‘al yoki sheben qatlami yotqiziladi.
Yopiq drenaj − chuqur joylashgan suv oqiziladigan tomonga nishablikga ega va oqiziladigan suvlarni nazorat qiluvchi quduqlar sistemasidan iborat transheya bo‘lib, u dren materiallar (sheben, shag‘al, yirik qum) bilan to‘ldiriladi. Drenaj arig‘i usti mahalliy grunt bilan yopiladi
Yanada samaraliroq drenajlar qurilganda transheya tubiga yon tomonlari teshikli – diametri 125...300 mm bo‘lgan keramik, beton, asbosementli quvurlar yoki ayrim payt oddiy lotoklar yotqiziladi. Quvurlardagi teshiklar yopilmay , quvurlar ustidan yaxshi drenli material to‘kiladi. Drenaj ariqlarini chuqurligi 1.5...2.0 m, yuqori qismi bo‘yicha kengligi 0.8...1.0 m. Ko‘p hollarda quvur ostiga qalinligi 0.3 m gacha bo‘lgan shebenli zamin yotqiziladi. Tavsiya etilgan grunt qatlamlari:

1. 
   1. shag‘al qatlamida ustiga o‘rnatiladigan drenaj quvur;
   
2. 
   2. yirik qum qatlami;
   
3. 
   3. o‘rta yoki kichik zarrali qum qatlami. Hamma qatlamlar qalinligi 40 sm dan kam emas.
   
4. 
   4. 30 sm gacha mahalliy grunt qatlami.
   

Ushbu drenajlar tutash poydevor qatlamlaridan suvni yig‘ib yaxshi qochiradi, shuning uchunkim suvning quvurdagi tezligi dren materialdagidan yuqoriroq.Yopiq drenajlar yerni muzlash qatlamidan pastroqda joylashgan bo‘lishi va 0.005% dan kam bo‘lmagan nishablikka ega bo‘lishi kerak. Drenajlar bino va inshootlarni barpo etishni boshlangunga qadar yaratilgan bo‘lishi kerak.
Quvurli drenajlar uchun keyingi yillarda g‘ovakli beton va keramzit shishadan yasalgan quvurfiltrlar keng qo‘llanilmoqda. Quvurfiltrlar qo‘llanilishi mehnat sarfi va ishlarni narxini ancha kamaytiradi. Ular diametri 100 va 150 mm , devorlari ko‘p sonli g‘ovakli teshiklardan iborat quvur bo‘lib, suv unga sizib kirib qochiriladi. Quvurlarni konstruksiyasi ularni oldindan tayyorlangan tekislangan zaminga mashina yordamida yotqizishga imkon beradi.