Ma’ruza rejasi 1 Neft beraolishligini oshirishning yangi usullarni qo’llash

3 Issiqlik usullari, ularning tasnifi va qo’llanish sharoitlari 
 
Issiqlik-fizika usullari bunda asosan issiqlik yuqoridan qatlamga issiq suv 
yoki bug’ yordamida olib kelinadi 
Neftni bug’ bilan siqib chiqarish
- yuqori qovushqoqlikka ega bo`lgan (40-
50 MPa*s dan ortiq) va oddiy suv haydash usullari bilan chiqarib bo`lmaydigan 
neftlarda qo`llaniladi. Bu usul birinchi marta o`tmishdagi Sovet Ittifoqida tavsiya 
etilgan va amalda sinab ko`rilgan bo`lib, unda qatlam hajmining 20-30 % miqdorida 
bug’ xaydalib, ketishidan suv yordamida qatlam bo`yicha surilishi ta`minlanadi. Bu 
usulning qo`llanishi oxirgi neft' beruvchanlikni 0,4-0,6 ga chiqarishga erishuviga 
olib keladi. 

---

Usulning asosiy ta`sir kuchi shundaki, u neftning qovushqoqligini keskin 
kamaytiradi, shunda asosan neft' tarkibidagi parafin va asfal'tenlar erib neft' harakati 
osonlashadi. Bunday usul qatlam o`tkazuvchanlik xususiyati 0,5 mkm
2
dan yuqori 
bo`lganda hamda aksariyat g’ovakli tog’ jinslarida (g’ovakligi 0,2) yaxshi natijalar 
beradi. Qatlamga yuboriladigan issiqlikning ko`p qismi quduq tanasida yo`qolib 
ketmasligi uchun bu usul qo`llanadigan qatlamning er ostidagi chuqurligi 1000 m 
dan oshmasligi maqsadga muvofiqdir, qatlamning qalinligi esa 10-40 m atrofida 
bo`lsa yaxshiroq, bundan kam bo`lgan hollarda issiqlikning yo`qolishi ko`payib, 
usulning natijasi susayadi. Yana shuni qayd etish lozimki, bu usulni qatlamning 
neftga shimilganlik koeffitsienti yuqori ko`rsatkichga ega bo`lgan qollarda qo`llash 
tavsiya etshgadi. 
Undan tashqari gillik ko`p bo`lgan qollarda uning issiq bug’dan bo`kishi va 
g’ovaklik ham o`tkazuvchanlikni keskin kamaytirish mumkinligini inobatga olib, 
bunday usulni tanlashda qatlamning gilligi 10 % dan kam bo`lgan holatlar tavsiya 
etiladi. Agar qatlam bir xil jinslardan tashkil topgan bo`lsа juda maqsadga muvofiq 
bo`ladi va yaxshi natija olinadi. Boshqa hollarda natijaning ko`rsatkichi unchalik 
bo`lmasligi mumkin. quduqlarning orasi 200-300m bo`lganda bu usulning natijasi 
yaxshi bo`ladi.