Ma’ruza matnlari

Shaxmat – o‘ynash qobiliyati – o‘yin 
Lison – nutq qobiliyati –  nutq 
Shaxmat  donalari  va  ularning  yurish  imkoniyati  o‘ynovchining  barchasi 
uchun  umumiy  bo‘lganligi  kabi  lisondan  foydalanishda  ham  shu  tilda 
so‘zlashuvchilar teng huquqli. 
Lison  va  shaxmat  qurilmalari  o‘zaro  qiyoslanadigan  bo‘lsa,  avvalo, 
ularning  birliklari  orasida  umumiy  o‘xshashliklar  borligini  ta’kidlash  lozim. 
Har  ikkala  qurilma  ham  birliklar  sistemasi  va  bu  birliklarning  o‘ziga  xos 
vazifalari bilan ish ko‘radi. Bunda ma’lum qoida va qonuniyatlarga tayaniladi. 
Har ikkala holatning ham ishtirokchisi inson, ular har ikkala faoliyatda ma’lum 
bir  imkoniyatni  ishga  soluvchilardir.  Shu  boisdan  shaxmat  taxtasi,  uning 
donalari, ya’ni shaxmat o‘yinining tashqi, moddiy tomonini lisoniy birlikning 
tashqi  tomoniga,  shaxmat  o‘yini  qoidalari  –  donalarining  joylashuvi,  harakat 
qoidalari, ya’ni shaxmat o‘yinining ichki tomoni haqidagi tasavvurlarni lisoniy 
birliklarning mazmun mundarijasiga qiyoslash mumkin. 

---

Ma’ruza matnlari.  
 
20