Ma’ruza matnlari 1 bo‘lim. Ilmiy tadqiqotning nazariy asoslari 1-mavzu: Fаn va uning jamiyatdagi o’rni. Reja

QO‘SHIMCHA VA TUSHUNTIRUVCHI MATNLAR



Bilim sifatida fan atrof borliq narsalari va jarayonlarini amalda aniq, izchil va tadrijiy bilishga qaratilgan




Faoliyat sifatida fan maqsadlarni belgilash, qarorlar qabul qilish, yo‘l tanlash, o‘z manfaatlarini ko‘zlash, mas’uliyatni tan olish maydonida amal qiladi.



Ijtimoiy madaniy hodisa sifatidagi fan ikki yo‘nalishda davlat boshqaruv tizimi va jamoa sifatidagi fanda namoyon bo‘ladi.









Prezentizm- o‘tmishni hozirgi zamon tilida tushuntirilishi;

;

Antikvarizm- o‘tmishning to‘liq manzarasini hozirgi zamonga bog‘lamasdan tiklash;


Eksternalizm tamoyiliga ko‘ra fanning rivojlanishi tashqi determinatsiya bilan tavsiflanadi, ya’ni tashqi, ijtimoiy-tarixiy omillar ta’siri bilan belgilanadi;




Internalizm tamoyiliga ko‘ra: fanning rivojlanishi ichki determinatsiya bilan tavsiflanadi, ya’ni ilmiy bilishga ichdan xos bo‘lgan qonuniyatlar bilan belgilanadi.




Csientizm fan texnika taraqqiyotining ijobiy jihatlarini mutlaqlashtiradi.




Antissientizm falsafiy bilishni ilmiy bilishdan ajratadi, uni ilmiy bilish bilan muvofiq emas, deb e’lon qiladi, u oqilonalikni kamsitadi va mistika, intuitsiya, iroda va shu kabilarni mutlaqlashtiradi.

1¹ Vernadskiy V.I. Problema bioximii. – M., 1988. – 252-b.

1^ Qarang: Bernar Dj. Nauka v istorii obshestva. – M., 1956. – 18-b.

2^ Qarang: Xolton Dj. Chto takoe antinauka // Voprosi filosofii. 1992. №2.

3^ Qarang: Agatssi E. Moralnoe izmerenie nauki i texniki. – M., 1998. – 12-b.

4^ Qarang: Torosyan V.G. Konsepsii sovremennogo estestvoznaniya. – Krasnodar, 1999. – 16-b.

5^ Qarang: Shvirev V.S. Nauchnoe poznanie kak deyatelnost. – M., 1984. – 12-b.

6^ Qarang: Agatssi E. Moralnoe izmerenie nauki i texniki. – M., 1998. – 2-b.

7^ Amerikanskiy filosof Djovanna Borradori beseduet s Kuaynom, Devidsonom, Patnemom, Nozikom, Danto, Rorti, Keyvlom. – M., 1998. – 200-b.

8^ Qarang: Kagan M.S. Filosofskaya teoriya sennosti. – SPb., 1997. – S 70.