Ma’ruza matni

MA‘RUZA MASHG‘ULOTLARI. 
65 
O‘quv-tarbiyaviy jarayon nazoratining o‘ziga xos tomoni bo‘lib, uni rejalashtirish va o‘quv-uslubiy 
ta‘minlash hisoblanadi. 
Nazorat qilish deganda
- Davlat nazorati, maktabgacha ta'lim bo'limlari tomonidan 
rahbarlikning tekshirish shakllariga aytiladi. 
Bu - Mustaqil Davlatimizning qaror, hukumat, ko'rsatma, yo'l-yo'riqlarini, «Maktabgacha ta'lim 
to'g'risidagi qonun» asoslarini bajarilishini, maktabgacha ta'lim yoki tashkilotlar tomonidan, 
maktabgacha ta'lim ahvolini tekshirish, shuningdek, maktabgacha ta'lim bilan bog'liq bo'lgan ariza, 
imkoniyat, iltimoslarni tekshirishdir. Bu - «Maktabgacha ta'lim to'g'risidagi Nizom», «Maktabgacha 
ta'lim konsepsiyasi», «Ilkqadam» davlat dasturlarining bajarilishi ustidan nazoratdir. 
Bu - har bir maktabgacha ta'lim muassasi ishidagi kamchiliklarni yo'qotish choralarini 
ko'ruvchi, pedagogik ta'lim tarbiya, pedagogik ish sifatini o'stirishda aniq amaliy yordam 
ko'rsatuvchi tekshirish shaklidir. Nazorat qilish - nazorat qilishning metodologik asosini - 
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, «Maktabgacha ta'lim Konsepsiya»sida ko'rsatib 
berilgan ilmiy jihatdan asoslangan g'oyalar egallaydi. 
O'zbekiston Respublikasi Davlat hokimiyatining tizimi - hokimiyatning qonun chiqaruvchi, 
ijro etuvchi va uni nazorat qiluvchi tamoyillariga asoslanadi. Davlat o'z faoliyatini inson va jamiyat 
farovonligini ko'zlab, ijtimoy adolat va qonuniylik tamoyillari asosida amalga oshira borib, 
maktabgacha ta'lim bo'limlarida nazorat ishlarini amalga oshirishda asosiy negiz bo'lib xizmat 
qiladi. «Davlat jamiyatning madaniy, ilmiy va texnikaviy rivojlanishiga g'amxo'rlik qiladi» deyiladi.
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 42-moddasida.Nazorat qilishda - qonunlarning 
ustunligi shuni anglatadiki, bunda barcha joriy qonunlar va me'yoriy-huquqiy hujjatlar Konstitutsiya 
asosida va unga muvofiq bo'lishi talab etiladi.
Ulug' bobokalonimiz Amir Temur aytganlaridek: «Qasrda qonun hukmronlikqilsa, shuyerda 
erkinlikbo'ladi». Maktabgacha ta'lim bo'limlarida nazorat amalga oshiradi. 
Nazoratchi-metodist
- bu ma'liim sohaga tegishli qonun qoidalarning to'g'ri bajarilishini nazorat 
qiluvchi shaxs. 
Rahbar faoliyatini baholovchi bosh mezon - uning ishini tashkil qila bilish qobiliyatidir. Rahbar 
ishini shunday tashkil qilsinki, odamlar «Ha, bu xalq farovonligi yo'lida g'amxo'rlik qiluvchi va uni 
hamma narsadan yuksak qo'yuvchi rahbar, deya olsin». 
Nazorat qilishda - boshqarishni obdon puxta o'ylangan tizimini ishlab chiqish, o'tmishni 
mas'uliyat bilan tahlil etish -kelajak yo'lini talab borishini, o'tkir muammolarni tortinchoqlik bilan 
emas, balki ro'yi-rost ochib tashlash kerakligi uqtiriladi. 
«Eskicha yondashish, eskicha fikr yuritish zamonini bizlar unutishimiz Iozim». «Bir haqiqatni 
hammamiz yaxshi anglab olishimiz zarur» - «Yakdillik, iymon va insof, so'z va ish birligi 
insonparvarlik - biz qurayotgan jamiyatimizning tamal toshlaridan biridir» - deb uqtiradi Birinchi 
Prezidentimiz I.A.Karimov «O'zbekiston iqtisodiy siyosatining ustuvor yo'nalishlari» asarida (1992-
yil). 
Bu vazifalarni to'g'ri, o‗z vaqtida amalga oshirish maqsadida maktabgacha ta'lim bo'limlari 
tomonidan maktabgacha ta‘lim muassasalarini nazorat qilishning ahamiyati beqiyosdir.