Ma'ruza matni doc

Кукрак тожлилар катта туркуми ўз ичига учувчи қушларни олади. 35 
туркумга эга: товуқсимонлар, ўрдаксимонлр, ғозсимонлар, лайлаксимонлар, 
каптарлар, булдуруқлар (чўл-дашт қушлари - қорабовур, оқ бовур, саджа ва 
ҳоказо), турналар, тувалоқлар, лойхўраклар (қошқолдок ва бошқалар), курак 
оёқлилар ёки соқа қушлар, йиртқичлар, тунги йиртқичлар ёки япалоқ қушлар 
(қулоқли япалоқ қуш – бойуғли ва ҳоказо), кўк қарғасимонлар (кўк қарға, сассиқ 
попушак ва ҳакозо), қизилиштонлар, чумчуқсимонлар ва ҳакозолар. 
Қушларнинг экологияси. Яшаш жойларига кўра қушлар ўрмон-бута 
қушлари, ботқоқлик қушлари, чўл-саҳро қушлари, сув ҳавзалари қушлари каби 
экологик гуруҳларга бўлинади. Ривожланиш усулларига кўра улар жиш 
жўжалилар ва жўжалиларга, уя қуришларига кўра очиқ уя қурувчилар ва яширин 
уя қурувчиларга, озиқланишига кўра йиртқичлар, балиқхўрлар, ҳашаротхўрлар, 
қонхўрлар, мевахўрлар гуруҳларига ажратилади. Булардан ташқари барча 
қушлар ўтроқ қушлар, кўчиб юрувчи, келиб - кетувчи қушлар гуруҳларига 
бўлинади. 
12.4 - савол.Сут 
эмизувчилар 
синфининг умумий тавсифи, 
систематикаси. 
Сут эмизувчилар синфи 
у
муртқалиларнинг энг юқори даражада 
ривожланган синфи бўлиб ҳисобланади. Нерв системасининг прогрессив 
тараққиёти, эндотермлилик, терида жун қопламини пайдо бўлиши, тирик 
туғишга ўтиш ва ўз болаларини сут билан боқиш туфайли сут эмизувчилар 
қуруқликда яшовчи рептилиялар билан рақобатликда ғалаба қозонишган ва ер 
юзида турли яшаш муҳитларини ишғол қилишга эришган.
Тана қоплами сут эмизувчилар териси кўп қаватли эпидермис ва 
кориумдан тузилган. Тери эпидермисининг устки шох қавати тирик янги 
ҳужайралар билан алмашиниб туради. Кориум ипсимон бириктирувчи 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

тўқимадан тузилган бўлиб, унинг чуқур қатламлари ёғ ҳужайраларига эга. 
Шунингдек тери қаватида терморегуляция вазифасини ўтовчи тер безлар ҳам 
мавжуд. Барча сут эмизувчиларда ўзгарган тер безлари бўлмиш сут безлари 
пайдо бўлган. Сут эмизувчиларнинг териси нам тузилган.
Скелети бўйин, кўкрак, бел, думғаза ва дум қисмларга аниқ ажратилган. 
Бўйин умуртқаларининг сони доимий 7 та. Бўйин умуртқалари бош қисм билан 
амфибияларники сингари иккита энса буртма орқали бириккан.