меҳнат қилиб кун кечириш йўлига ўтишни асло
истамаганликларидан
далолат
берса;
б)
оғир
жиноятларни содир этганлик учун озодликдан маҳрум
қилишга ҳукм этилган ёки ҳар қандай қасддан қилинган
жиноятлар учун икки ёки ундан ортиқ марта судланган
шахслар жазо муддатини ўтаб бўлганларидан сўнг ички
ишлар идораларининг жамият учун зарарли кун
кечиришини тўхтатиш тўғрисидаги огоҳлантиришга
қарамай, жамоат тартибини мунтазам бузаётган ва
фуқароларнинг
қонуний
манфаатларига
путур
етказаётган бўлса, уларга нисбатан ўрнатилади.
Ушбу Қонуннинг 5-моддасига кўра
маъмурий
назорат остига олинган шахсларга нисбатан: куннинг
ички ишлар идоралари белгилаб қўйган вақтида уй
(квартира)дан чиқиб кетиш; туман (шаҳар)нинг муайян
жойларида
бўлиш;
ички
ишлар
идоралари
(милитсия)нинг рухсатисиз туман (шаҳар)дан ташқарига
чиқиб кетиш; рўйхатдан ўтиш учун ҳар
ойда бир
мартадан тўрт мартагача милитсияга келиб учрашиш
каби чеклашлар қўлланилиши мумкин. Чеклашлар
рўйхати қатъий ҳисобланади, бу рўйхатларнинг
кенгайтирилиши мумкин эмас. Агар ушбу қоидалар
бузилса, шахс ЖК 226-моддаси бўйича
жавобгарликка
тортилади.
Судланганликнинг
умумий
ҳуқуқий
оқибатлари каби жиноят-ҳуқуқий оқибатлари ҳам
жиноий жазо самарадорлигини ошириш ва маҳкумни
тарбиялашга қаратилган чораларни мустаҳкамлаш,
шунингдек аввал судланган шахслар томонидан янги
жиноятлар содир этилишининг олдини олишга
қаратилган.
306
Sudlanganlikning tugallanishi va olib tashlash muddatlarini hisoblashning
turlari
Sudlanganli
kning
tugallanishi
va
olib
tashlash
muddatlari
ni asosiy va
qo‘shimcha
jazolar
o‘tab
bo‘lingan
yoki
ijro
etilgan
kundan
boshlab
hisoblanadi
Agar shaxs
tayinlangan
jazodan
qonunda
belgilangan
tartibda ozod
qilingan yoki
jazo yengilrog‘i
bilan
almashtirilgan
bo‘lsa,
sudlanganlik
muddati
muddatidan
ilgari ozod
qilingan yoki
yengilrog‘i bilan
almashtirilgan
bo‘lsa,
sudlanganlik
JKning 44,
46-
moddalari
asosida
hukm
bo‘yicha
tayinlanga
n
jazoni
sud
boshqa
jazo bilan
almashtirg
an bo‘lsa,
sud
sudlanganl
ik muddati
jazoning
amalda
o‘tab
bo‘lingan
yoki
ijro
Agar
jazoni
o‘tab
chiqqan
shaxs
sudlanganlik
holatining
muddati
tugamay yana
jinoyat sodir
etsa,
sudlanganlik
holatini
tugatuvchi
muddatning
o‘tishi
to‘xtatiladi.
Ilgari
sodir
jinoyat uchun
sudlanganlik
holatining
tugash
muddati oxirgi
Судланганлик муддатини ҳисоблашнинг
икки тури
ажратилади: суд ҳукми билан тайинланган жазо тўлиқ
ўтаб бўлинганда ва суд ҳукми билан тайинланган жазо
қисман
ўталгандаги
судланганлик
муддатларини
ҳисоблаш
12
. Баъзилари эса тўлиқ ижро этилган суд
ҳукмига нисбатан ва тўлиқ ижро этилмаган ёки
алмаштирилган жазоларга
нисбатан судланганлик
муддатларини ҳисоблаш турларига ажратади.
ЖКнинг 80-моддасида кўрсатилган муддатларни
ҳисоблаш фақат жазони ижро этиб ёки ўтаб бўлгандан
сўнг татбиқ қилинади. Судланганликнинг ҳуқуқий
оқибатлари эса суд ҳукми қонуний кучга кирган кундан
(масалан, қилмишни ретсидив жиноят деб топишда)
бошлаб ҳисобланади.
Шахсни судланган деб ҳисоблаш масаласини ҳукм
қонуний кучга кирган кундан бошлаб ҳисобга олиш
қонунда тўғри белгиланган. Чунки ҳукм қонуний кучга
киргунча янги ҳолатлар очилиши эҳтимоли
туфайли
шахсга нисбатан оқлов ҳукми чиқарилиши, иш
апеллятсия ёки кассатсия тартибида кўрилиб, ҳукм
ўзгартирилиши ёки иш кассатсия тартибида кўрилиб,
шахсга нисбатан жавобгарликдан ёки жазодан озод
қилиш қўлланиши мумкин. Бундай ҳолатларнинг
12
Уголовное право России. Часть общая: учеб для студентоввузов,
обучающихся по специальности «Юриспруденция» / (Галиакбаров
Ромэн Рахуммулович и др.) Отв.ред.пров.Л.Л.Кругликов.2-е изд.,
перераб. и доп. – М.: Волтерс Клувер, 2005. – С.370.
308
барчаси шахсни судланмаган деб ҳисоблашга ёки
судланганлик муддатларига таъсир қилади.
ЖКнинг 60-моддасига (бир неча ҳукм юзасидан
жазо тайинлаш) кўра, маҳкум ҳукм чиқарилганидан
кейин жазони тўла ўтамай туриб, янги жиноят содир этса,
суд янги ҳукм бўйича
тайинланган жазо муддатига
илгариги ҳукм юзасидан ўталмай қолган жазо муддатини
тўла ёки қисман қўшади. Қонуннинг мазмунига кўра,
шахс ҳали судланган ҳисобланмасада, муайян жинояти
учун ҳукм эълон қилинганидан кейин қасддан янги
жиноят содир этса, ретсидив жиноят деб ҳисобланади.
Демак, судланганлик муддатига нисбатан қилмишни
ретсидив жиноят деб ҳисоблаш муддати кенгроқ бўлиб,
Do'stlaringiz bilan baham: 
