Маъруза матни Ҳаётга қарши жиноятлар

Tibbiy yo’sindagi majburlov choralarini qo’llashning 
umumiy asoslari:
1.
Ijtimoiy xavfli qilmishning aqli norasolik holatida sodir 
etilganligi;
 
2.
Hukm chiqarilgunga qadar ruhiy kasallikka chalinganligi 
oqibatida o’z harakatlarining ahamiyatini anglamaslik va o’z 
harakatlarini boshqara olmaslik holati;
3.
Jazoni o’tash vaqtida ruhiy kasallikka chalinganligi 
oqibatida o’z harakatlarining ahamiyatini anglamaslik va o’z 
harakatlarini boshqara olmaslik holati; 
4.
Shaxsning ruhiy holati va u sodir etgan qilmishning 

---

Шунга кўра тиббий йўсиндаги мажбурлов 
чораларини қўллашдан қуйидаги 
мақсадлар
кўзда 
тутилади: 
-
руҳий касаллик ҳолатида ижтимоий хавфли 
қилмиш содир этган шахсларга нисбатан уларни 
даволаш; 
-
руҳий касаллик ҳолатида ижтимоий хавфли 
қилмиш содир этган шахсларнинг янги ижтимоий хавфли 
ҳаракатлар содир этишининг олдини олиш; 
-
алкоголизм, гиёҳвандлик ёки заҳарвандлик 
касаллигига йўлиққан шахсларни даволаш; 
-
алкоголизм, гиёҳвандлик ёки заҳарвандлик 
касаллигига йўлиққан шахслар томонидан содир этилган 
жиноятлар учун тайинланган жазонинг мақсадига 
эришишга кўмаклашувчи шароит яратиш. 
Жиноят 
кодексининг 
тиббий 
йўсиндаги 
мажбурлов чоралари қуйидагилардан иборат: 

---

360 
1.
Мажбурий амбулатория кузатувида бўлиш ва 
руҳий касаллик мутахассисида даволаниш; 
2.
Умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасида мажбурий даволаниш; 
3.
Умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасининг соғлиқни тиклаш махсус бўлимида 
мажбурий даволаниш; 
4.
Кузатув кучайтирилган руҳий касалликлар 
шифохонасида ёки бўлинмасида мажбурий даволаниш. 
Ўзбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг 
2008-йил
12-декабрдаги 23-сонли “Руҳий касалликка чалинган 
шахсларга нисбатан тиббий йўсиндаги мажбурлов 
чораларини қўллаш бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги 
қарорининг 5-бандига мувофиқ Жиноят кодексининг 93, 
94-моддаларига мувофиқ тиббий йўсиндаги мажбурлов 
чоралари қуйидаги турларда тайинланиши мумкин: 
-
психиатр 
ҳузурида 
мажбурий 
амбулатория 
кузатуви ва даволашкасаллик зўрайганлигидан далолат 
берувчи аломатлар бўлмаган руҳий касаллар, шунингдек 
руҳий ҳолати вақтинча бузилган шахсларга нисбатан; 
-
умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасида мажбурий даволаш – ижтимоий 
хавфлилиги даволаш талаб этиладиган руҳий ҳолат билан 
боғлиқ руҳий касалларга нисбатан, агар даволаш умумий 
асосларда ўтказилиши мумкин бўлса; 
-
умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасининг махсус реабилитатсия бўлимида 
мажбурий даволаш – ижтимоий хавфлилиги кўпроқ 
реабилитатсия чоралари ўтказилишини талаб этадиган 

---

ҳолат билан боғлиқ руҳий касалларга нисбатан, агар 
уларни ихтиёрий тартибда ўтказиш имконияти бўлмаса; 
-
кузатув 
кучайтирилган 
руҳий 
касалликлар 
шифохонаси (бўлими)да мажбурий даволаш — ўта 
ижтимоий хавфли бўлган ёки хулқида бузилиш 
аниқланган руҳий касалларга нисбатан, агар зарурий 
даволаш ва реабилитатсия чораларини умумий тартибли 
руҳий касалликлар шифохонасида ўтказиш имконияти 
бўлмаса; 
Таъкидлаш 
лозимки, 
тиббий 
йўсиндаги 
мажбурлов чораларининг у ёки бу турини белгилашнинг 
мезони сифатида шахснинг руҳий ҳолати (руҳий 
бузилиш хусусияти) ҳамда шахс томонидан кейинчалик 
ижтимоий хавфли қилмиш содир этилиши эҳтимоли 
назарда тутилади. 
Тиббий йўсиндаги мажбурлов чораларини 
тайинлаш, уларнинг муддатини узайтириш, ўзгартириш 
ва бекор қилишнинг ўзига хос жиҳатлари мавжуд бўлиб, 
булар шахснинг руҳий касаллиги, касалликнинг 
ривожланиш босқичи ҳамда уларни даволаш билан 
боғлиқ.