Маъруза машғулотлар мавзуси соат

Atelektatik sindrom (AS) yoki nafas yoilarining tiqilib qolish
sindromi nafas yoilari oikazuvchanligining oikir buzilishi bilan
kechadigan (berkilish, qisilish, infiltrat yalligianish) jarayonlarni
o‘z ichiga oiadi. AS patogenezi asosida yotadi:
• yuqori nafas yoilari oikazuvchanligining buzilishi - burun
bo‘shlig‘i orqa teshigi atreziyasi, ranula, ovoz boylami osti laringiti,
hiqildoq oikir shishi, hiqildoq va traxeya yot jismi, traxeya
stenozi va membranalari, traxeya va bosh bronxlarning o‘sma va
giperplaziyalangan tugunlar bilan bosib qo‘yishi;
• periferik bronxlar oikazuvchanligining buzilishi - obturatsion va
spastik atelektazlar, yot jismlar, bronxlarning o‘sma va yalligiangan
tugunlar bilan bosilishi;
• terminal bronx va bronxiolalar oikazuvchanligining buzilishi
- yopishgan destruktiv pnevmoniya, o‘tkir lobit, diffuz aspiratsion
pnevmoniyalar;
45
• respirator distress sindrom.
AS klinik kechishi, o‘tkir nafas yetishmovchiliga xos bo‘lgan
boshqa har qanday sindromdagi kabi, kompensatsiya, sub- va
dekompensatsiya bosqichlariga ega:
• kompensatsiya bosqichi burun qanotlari kerilishida kuchsiz
shovqinli nafas bilan, lekin yordamchi mushaklar ishtirokisiz,
kam hollarda bo‘yinturuq chuqurchasining tortilishi bilan burun
lab uchburchagining kuchsiz sianozi, bemor nisbatan tinch, pO me’yorda, pCO - yuqori chegarada, pH - respirator asidoz belgilari
bilan namoyon boiadi;
• subkompensatsiya bosqichiga yordamchi mushaklar faol
ishtiroki bilan shovqinli nafas, bo‘yinturuq chuqurchasining yaqqol
tortilishi, sianoz, taxipnoe va kuchli taxikardiya, ko‘krak qafasi
zararlangan tomonda nafas aktidan orqada qolishi, bemor bezovtaligi
va qo‘zg‘aluvchanligi kuchli, pO < 80-85 mm sim. ust., pCO > 40-
45 mm sim. ust., pH - metabolik asidoz belgilari xos;
• dekompensatsiya bosqichi es-hushning noaniqligi, akrosianoz, taxiaritmiya, qiynalib, «hushtaksimon» nafas deyarli barcha
yordamchi mushaklar ishtiroki bilan namoyon boiib, bu asfiksiya bosqichiga olishi hush yo‘qotilishi, nafas olishga kamgina
harakatlar, bradikardiya (yurakning qisqaruvchanligini pasayishi)
dan asistoliya (yurakning to‘xtashi)gacha, pO < 70 mm sim. ust.,
pCO > 60 mm sim. ust., pH - alkolizatsiyaga mayl bilan belgilanadi.
AuskultativAS boigan bolalarda nafas susayishi, bronxospazmga
xos quruq hushtaksimon hirillashlar, quyuq balg‘am bolganda
guvillovchi hirillash, pnevmoniyada har xil kalibrli nam hirillashlar
eshitiladi. Perkutor tovush qisqargan, ko‘ks oraligl a’zolari kasal
tomonga siljigan boiadi.
AS rentgenologik belgilari massiv, o‘pka parenximasi
infiltratsiyasiga bogiiq har xil zichlikdagi soyalanishdan to
gomogen soyalanish va ko‘ks oraligl soyasining zararlangan
tomonga siljishida ko‘rinadigan total atelektazgacha o‘zgarib turadi.

MTS rivojlanish sabablari perikardial va perikarddan tashqaridagilargabo‘linadi (M.R. Rokitskiy, 1988). Perikardial sabablarga, ko‘-

pincha ekssudativ perikardit va 0 ‘BD og‘ir kechishida rivojlanuvchi yiringli perikarditlar kiradi. Bolalarda gemo- va pnevmoperikard
nihoyatda kam tashxislanadi. Perikarddan tashqari taranglashishlar
avj oluvchi mediastinal emfizema ( 0 ‘BD), mediastinal churra (lobar
emfizema), abssesslar, o‘smalar bilan chaqirilishi mujnkin.