Маъруза маъруза молекуляр спектроскопия. Нормаматов Ф.Ҳ. Режа

ИҚ нурларини қайтариш спектрлари

• ИҚ нурларини қайтариш спектрлари қуйидаги формула орқали топилади:
• I =  . Io,
• бу ерда, I - қайтган нурлар оқими;
•  - модданинг нур қайтариш коэффициенти;
• Io- модда юзасига тушаётган нормал нур оқими;

ИҚ нурларнинг ўтқазиш спектрлари

• ИҚ нурларнинг ўтқазиш спектрлари қуйидагича топилади:
• I =(1- 2) Io . е-kt,
• бу ерда, k - модданинг нур ютиш коэффициенти;
• t - нур ютаётган қаватнинг қалинлиги

Нур қайтиш ва ўтқазиш спектрларининг қиймати қуйидагиларга боғлиқ:

• Нур қайтиш ва ўтқазиш спектрларининг қиймати қуйидагиларга боғлиқ:
• 1) нур ютиш коэффициенти k, нур қайтариш коэффициенти  ва модданинг нур синдириш кўрсаткичи n га;
• 2) кристалл панжара сингонияларига;
• 3) структураларнинг массалар ва ион радиусларига, бунда масса қанча кўп бўлса, бир сингония кристаллари нур ютишининг асосий полосалари шунча кўп узун тўлқинли област тарафига силжийди;
• 4) панжарадаги изоморф қўшилмалар мавжудлиги ва бошқа факторларга.

Моддаларнинг инфрақизил спектрлари.

• ИҚ областида нур ютилиши асосан ИҚ нурланиш таъсирида модда молекулалари ёки ионларининг айланма ва тебранма ҳаракатини ўзгариши, баъзан уларнинг электрон қобиғларини деформацияга учраши билан характерланади.
• Энг кўп ИҚ нурининг ютиши кристалл панжара ва унинг компонентлари (молекула, ионлар)нинг тебраниш частоталарига амалий жиҳатдан мос келади. Бу тебранишларнинг характери ва частоталари модданинг табиатига, молекулалари (ионлари)ни жойлашишига, улар орасидаги масофа ва бошқаларга боғлиқ.
• Валент боғлар бўйича содир бўладиган тебранишлар валент тебранишлари, уларга перпендикуляр бўлганлари эса деформацион тебранишлар дейилади.

1 синф ютиш спектрлари

• ИҚ нурларни ютиш спектрлари ёрдамида тузилишни ўрганиш ва текшириш усулларидан келиб чиққан ҳолда қаттиқ моддалар икки синфга бўлинади:
• 1 синф спектрлари:
• Бир тартибли мураккаб бўлмаган группа компонентлари (ионлари, молекулалари) орасидаги масофа ва энергияга боғлиқ бўлган кристалл модданинг ИҚ нурларни ютиш спектрлари.