Маъруза. Кириш. Гидравлик механизмлар тўғрисида асосий маълумотлар. Машинасозлик соҳасида гидроюритмаларнинг ривожланиши ва роли

1-Маъруза.
Кириш. Гидравлик механизмлар тўғрисида асосий маълумотлар. Машинасозлик соҳасида гидроюритмаларнинг ривожланиши ва роли

Мукаммал транспорт воситаларини яратишнинг самарали йўлларидан бири – гидравлик юритмалар, гидроузатмалар, турли гидравлик механизм ва жихозларни кенг миқиёсда қўллаш ҳисобланади.

Гидравлик юритмалар гидравлика мавжуд машина ва механизмларнинг юқори техник-иқтисодий тавсифларини таъминлайди. Гидравлик юритма қуйидагилар билан тавсифланади: чиқиш звеноларининг юриши равон, айланма ва илгариланма-қайтма ҳаракатларни ўзаро ўзгартириш осон, тезликларни поғонасиз ростлаш, гидравлик жихозларни эркин жойлаштириш, тизимни масофадан ва автоматик бошқариш имконияти ва уни ўта юкланишдан осон ҳимоя қилиш, бунда бошқарув органларидаги кичик кучларни сақлаб қолган ҳолда юқори натижавий кучларни олиш имконияти мавжуд, қувватни тарқатиш ва йиғиш қулайлиги, гидравлик жихозлар масса бирлигига мос келувчи энергия сиғимининг юқорилиги ва унинг элементларини ўз-ўзида мойланиши.
Гидравлик тизимлар қўлланиладиган асосий соҳалар қуйида келтирилган:
- куч ёки буровчи моментни машинанинг бир элементи иккинчисига узатишда (ҳажмий гидроюритмалар, робот техникаси, гидродинамик узатмалар);
- бошқариладиган таъсирни кучайтириш ва узатиш (кузатувчи гидравлик бошқариш тизимлари, гидроавтоматик тизимлар, гидрокучайтиргичлар);
- турли машина ва жихозларни мойлаш ва совитиш.
Саноат, қишлоқ хўжалиги ва қурилишнинг турли тармоқларидаги транспортларда гидроюритмалардан фойдаланишнинг кўп йиллик тажрибалари, замонавий техникани истиқболи учун ва уни янада такомиллаштириш борасида илғор ўринга эга эканлигини исботлади. Бензинли ва дизел двигателларининг буровчи моменти хақиқий тавсифлари шакли транспорт машиналари юритмалари хусусий тавсифларига мос келмаслиги маълум. Шу сабабли машинанинг трансмиссиясига механик юритмага муқобил (алтернатив) ёки қўшимча сифатида гидроюритмани киритиш мақсадга мувофиқ. Бундан ташқари, қувватни тарқатиш ва йиғиш, уни олиш ва кучайтириш учун транспорт машиналари осиш қурилмалари ва ёрдамчи жихозлари турли тизимлари юритмаларини ташкил қилишда гидроюритмаларни қўллаш мақсадга мувофиқ, чунки уларнинг элементлари кичик габаритли ва катта энергия сиғимига эга.