|
Таърифи
Кичик гуруҳнинг (4-5 кишидан иборат) ҳар бир иштирокчисига тоза оқ варақ берилади ва бир хил савол берилади (зарур бўлганда ўқитувчи гуруҳнинг ҳар бир иштирокчиси учун турли саволларни тайёрлаши ва таклиф қилиши мумкин). Барча иштирокчилар оғзаки фикр алмашмасдан, ўзларининг варақларида саволларга бўлган жавобларнинг ўз-ўзидан ақлга келиб қоладиган ифодаларини ёзадилар.
Ифодалар ёзилган варақлар вақт танқислиги сабабли соат милларининг ҳаракатланиши бўйича кичик гуруҳдаги қўшниларга узатилади. Бундай варақни олгандан сўнг ҳар бир иштирокчи варақда мавжуд ёзувларни такрорламасдан, янги ёзув киритиши лозим. Ҳар бир иштирокчининг варағи яна ўзига қайтиб келгандан сўнг иш якунланади. Ушбу босқичда ёзувлар таҳлил қилинмайди, баҳоланмайди ва танлаб олинмайди (ушбу услубиятнинг «ақлий ҳужум» билан айрим ўхшашлиги ана шунда намоён бўлади).
Кичик гуруҳларда иштирокчилар томонидан ифодаланган жавоблар ва таклифларнинг муҳокамаси ўтказилиб, уларнинг энг муҳимлари ва долзарблари якуний рўйхатга киритилади.
Кичик гуруҳлар ишланмаларининг натижалари билан алмашиш. Барча кичик гуруҳлар навбатма-навбат якуний рўйхатдан ўз ифодаларини таклиф этадилар. Агар бу ифода юзасидан бошқа гуруҳлар эътироз билдирмасалар у охирги рўйхатга киритилади.
Фойдаланиш доиралари
Табиий ва аниқ фанларни ўқитишда, топшириқлар маълум ўқув мавзусига ва маълум ёшдаги ўқувчилар гуруҳига мослаштирилгандан кейин.
Афзалликлари
Таклиф этилган масалаларни изчил муҳокама қилишни ташкил этиш, сўнг жамоа бўлиб қарорни қабул қилиш; билимларни долзарблаштириш ва мавжуд тажрибани аниқлаш.
Қийинчиликлари
Агар иштирокчилардан бири ушбу мавзу бўйича яхши тайёрланмаган бўлса, у бутун жараённи тўхтатиб қолиши мумкин. Мазкур вазиятда ўқувчига муҳокама этилаётган масалалар бўйича дарсликдан ёки бошқа адабиётдан фойдаланишга рухсат бериш мумкин, лекин бу унинг баҳосига албатта таъсир кўрсатиши тўғрисида огоҳлантириб қўйиш керак.
Лойиҳалар
Таърифи
Лойиҳалар – бу ўқувчилар томонидан узоқ вақт давомида турли мавзуларни мустақил равишда ўрганиш бўлиб, бу жараён охирида улар ўз ишларини тақдим этадилар.
Лойиҳалар маълум босқичларга эга. Барча босқичларда энг муҳими – ўқувчига ўзининг таълим олиши учун жавоб беришга рухсат этишдан иборат.
Ўқитувчи томонидан белгиланиб, синфга танлаб олиш асосида тақдим этилиши мумкин, масалан, “ақлий ҳужум” йўли билан. Масала ёки муаммо ўқувчиларда бевосита қизиқиш уйғотадиган бўлса, соз бўлади. Ўқувчилар мавзуни ўрганиш жараёнида “адашиб” қолмасликлари учун, масала аниқ қўйилиши лозим.
Ўз навбатида, сиз лойиҳа устида ишлаш бўйича бирон алоҳида услубни ёки ўқувчилар ўз ишларида қўллашлари мумкин бўлган техник мосламаларни таклиф қилишингиз мумкин. Масалан, магнитофон.
Ўқитувчилар ва ўқувчилар лойиҳа устидаги ишлар қачон бошланиши, қанча вақт эгаллаши, қандай ресурслар қўлланилиши, улар қаердан олиниши, ўқувчилар битта-битта бўлибми ёки гуруҳларда ишлайдиларми, бир хил ёки ҳар хил мавзулар бўйичами – ҳал қилишлари лозим. Тадқиқотлар ўтказиш тажрибасига эга бўлмаган ўқувчиларга гуруҳларда ишлаш осонроқ бўлса керак. Ушбу босқичда лойиҳа қандай якунланишини ҳал қилиш муҳим аҳамиятга эга.
Лойиҳа устида ишлаш тез вақтда турли кўникмаларни сингдиради. Масалан, соғлом турмуш тарзига тегишли бўлган тадқиқотчилик лойиҳаси микроҳудуд яшовчилари олдига, поликлиникага ташриф буюришлар, интервью, адабиёт ўрганиш, фотосуратга олиш, статистика маълумотларини йиғиш ва материални таҳлил қилиш каби жараёнларни ўзига киритиши мумкин. Ижодий лойиҳани бажариш учун техник кўникмалар ва қобилиятлар, масалан, видеокамера билан ишлаш; транспарант ва плакатларни тайёрлаш учун - бадиий кўникмалар керак бўлиб қолиши мумкин. Ўқувчилардан тадқиқотчилик, ижтимоий ва ижодий каби қобилиятларнинг барчасини талаб этадиган лойиҳалар энг яхши ҳисобланади. Ушбу босқичда ўқитувчи саволларга жавоб бериши ёки маслаҳат бериши мумкин, лекин ўқувчилар ўз ишларини бажариш учун ўзлари жавоб беришлари керак.
Бу ҳисобот, фильм, кўргазма, аудиокассета, маъруза, расм, шеър бўлиши мумкин. Бажарилган иш нафақат ўқувчилар тадқиқотларининг натижасини, балки уларнинг лойиҳа устидаги ишларининг турли босқичларини ифодалаши; ўқувчилар ўрганилаётган мавзуга нисбатан қандай ҳиссиётларни бошдан кечирганларини акс эттириши мақсадга мувофиқ бўлади. Мисол учун, ўз шаҳарларида алкоголизмга қарши плакатлар кампаниясини ўтказган ўқувчилар ўзларининг иш устидаги фотосуратларини тақдим этишлари ва қандай қилиб плакатлар дизайнини танлаганлари ва тузганлари тўғрисида ёзишлари мумкин.
Иш синфга ёки янада кенгроқ аудиторияга тақдим этилиши мумкин. Масалан, сизнинг туманингизда атроф-муҳитни сақлашга тегишли бўлган лойиҳа маҳаллий газетани қизиқтириб қолиши мумкин ёки муниципал ҳокимият атроф-муҳитга етказилган зарар тадқиқ этилган ишларнинг натижалари билан танишишни истаб қолишлари мумкин.
Баҳолаш.
Лойиҳалар одатда кўп предметларни қамраб олиши сабабли, эҳтимол, ишларни бир неча ўқитувчиларга баҳолашга тўғри келиши мумкин. Лойиҳада қўлланилган турли кўникмалар ва қобилиятлар ҳам баҳоланиши лозим, бундай баҳолаш фақат академик билимлар асосида бажарилиши керак эмас.
Фойдаланиш доиралари
Табиий ва аниқ фанларни ўқитишда, топшириқлар маълум ўқув мавзусига ва маълум ёшдаги ўқувчилар гуруҳига мослаштирилгандан кейин.
Афзалликлари
Ўқувчиларга алоҳида предметларўртасидаги, мактабдаги машғулотлар ва ташқи дунё ўртасидаги алоқани кўришга ёрдам беради.
Ўқувчиларни бирон фаолиятни олиб бориш, ўз вақтини режалаштириш ва жадвал бўйича ишлаш учун ўз-ўзини ташкиллаштиришга ўргатади.
Ўқувчиларга ўқитувчи бошчилигида таълим олиш жараёнини бошқаришга имкон беради.
Ўқувчилар ҳам бир-бири билан, ҳам мактабдан ташқарида турли одамлар билан ҳамкорлик қилишлари учун имкон яратади.
Ўқувчиларни ўз тадқиқотларининг натижаларини ва ўз фикрини ифодалаш ва омма олдида ҳимоя қилишга ўргатади, ва бу ўқувчилар ҳуқуқларини тарғиб этишда муҳим кўникма ҳисобланади.
“Kichikguruhlardaishlash” usuli
O'quvchimaydaguruhlardaishlanganda, darsdafaolishtiroketishhuquqiga, boshlovchirolidabo'lishga, bir -biridano'rganishgavaturlinuqtainazarlarniqadrlashimkonigaegabo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
