Ma`ruza №9 gaz analizatorlari reja: Gaz analizatorlarning tasnifi

Termokonduktometrik gaz analizatorlari 

Termokonduktometrik  gaz  analizatorlarining  ishlash  printsipa  gaz 

aralashmasi  issiqlik  o`tkazish  qobiliyatinipg  tekshirilayotgan  komponent 

konsentratsiyasiga 

bog`liqligiga 

asoslangan. 

Agar 

binar 

aralashmadagi 

komponentlarning issiqlik o`tkazuvchanligi har xil bo`lsa, bu usulni qo`llash qulay. 

Ko`p  komponentli  gaz  aralashmasini  analiz  qilishda  yuqoridagi  usulni  qo`llash 

mumkin,  lekin  aniqlanmaydigan  komponentlarning  issiqlik  o`tkazuvchanligi  bir-

biridan uncha farq qilmay, aniqlanayotgan komponentning issiqlik o`tkazuvchanligi 

ulardan ancha farq qilishi kerak. 

Ko`pchilik  gaz  aralashmalarining  issiqlik  o`tkazuvchanligini  quyidagi 

formula bilan aniqlash mumkin: 

n

n

С

С

С

С











100

...

100

100

100

3

3

2

2

1

1

+

+

+

+

=

    

(9.1) 

---

bu erda C

1

, S

2

, S

3

. . . . S

p

–issiqlik o`tkazuvchanligi tegishlicha λ

1

,λ

2

, λ

3

, . . . , 

λ

n

 bo`lgan komponentlar miqdori (bunda S

1

 + S

2

 + S

3

 + . . . +S

n

= = 100% bo`lishi 

shart). 

Aniqlanmaydigan  komponentlarning  yig`indi  konsentratsiyasi  S

v

  (9.1)  ga 

ko`ra  moc  keladigan  issiqlik  o`tkazuvchanligi  λ

v

  bo`lgan  aralashmaning  issiqlik 

o`tkazuvchanligi quyidagi ifodadan aniqlanadi 









+

=







100

100

С

С

   

(9.2) 

bu  erda  S

A

– issiqlik o`tkazuvchanligi  λ

A

  bo`lgan  aniqlanadigan  komponent 

miqdori. 

S

B

+S

A

=1  bo`lganligi  uchun  aniqlanadigan  komponent  koisentratsiyasi  S

A

 

ning  aralashmaning  o`lchanadigan  issiqlik  o`tkazuvchanligi  λ  ga  bog`liqligi, 

aniqlanmaydigan  va  aniqlanadigan  komponentlarning  issiqlik  o`tkazuvchanliklari 

ma`lum bo`lganida, quyidagi ko`rinishda bo`ladi: 

(

) (

)









−



−

=









C

      

(9.3) 

Gaz  aralashmasining  issiqlik  o`tkazuvchanligini  o`lchash  uchun  analiz 

qilinayotgan  aralashma  bilan  to`ldirilgan  kameraga  joylashtirilgan  qizdiriladigan 

o`tkazgichdan foydalaniladi. Agar o`tkazgichdan kamera devorlariga faqat issiqlik 

o`tkazuvchanlik tufayligina issiqlik berilsa, quyidagi ifoda to`g`ri bo`ladi: 

(

)

),

/

ln(

/

2

d

D

t

t

l

Q

c

n

−

=





   

 (9.4) 

bu  erda  Q  –  o`tkazgich  1  sekundda  beradigan  issiqlik  miqdori;  l,d- 

o`tkazgichnnng uzunligi va diametri; D – kamera diametri, λ – gaz aralashmasining 

issiqlik o`tkazuvchanligi, t