Mа’ruzа №5. Umumiy foydalaniladigan avtomobil yo‘llarini saqlash ishlari resurs xarajatlari smetasi tarkibi va tuzilishi (2 soat) Reja

---

Mа’ruzа №5. 
 
Umumiy foydalaniladigan avtomobil yo‘llarini saqlash ishlari resurs 
xarajatlari smetasi tarkibi va tuzilishi (2 soat) 
Reja: 
1.
 
Umumiy foydalaniladigan avtomobil yo‘llarini saqlash ishlari tarkibi va 
tuzilishi. 
2. Resurs xarajatlari smetasi tarkibi va tuzilishi 
3. IQN 03-10 Idoraviy qurilish normalari. 
Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash ishlari quyidagi turlarga bo‘lina: 
-
avtomobil yo‘lini saqlash; 
-
qishda saqlash; 
-
ko‘kalamzorlashtirish; 
Avtomobil yo‘llarini saqlash
– avtomobil yo‘llarini va yo‘l inshootlarini 
elementlarini soz holatda saqlash, shuningdek avtomobil yo‘lining butun 
uzunligida yil mobaynida bajariladigan avtomobil yo‘llari va yo‘l inshootlarining 
texnik qurilmalari ish rejimlari bo‘yicha kompleks ishlar, yo‘l, yo‘l inshootlari va 
ajratilgan mintaqaga qarish, doimiy ravishda paydo bo‘ladigan mayda 
shikastlanishlarning oldini olish va ularni bartaraf etish, harakat havfsizligini 
tashkil etish va ta’minlash, shuningdek avtomobil yo‘llarini qishda saqlash va 
ko‘kalamzorlashtirish. 
Avtomobil yo‘llarini qishda saqlash
- avtomobil yo‘llarini va yo‘l 
inshootlarini elementlarini soz holatda saqlash, shuningdek avtomobil yo‘lining 
butun uzunligida yil mobaynida bajariladigan avtomobil yo‘llari va yo‘l 
inshootlarining texnik qurilmalari ish rejimlari bo‘yicha kompleks ishlar, 
avtomobil yo‘llarini qish davrida qor qatlamlari, ko‘chkilar, uyumlaridan himoya 
qilish, qordan tozalash, qishgi sirpanchiq paydo bo‘lishini oldini olish va ularni 
bartaraf etish hamda muzgarchilikka qarshi kurashish bo‘yicha ishlar va tadbirlar. 
Avtomobil yo‘llarini ko‘kalamzorlashtirish
– ajratilgan mintaqada qor va 
qor uyumlaridan, shamol va suv eroziyasidan himoya qilish, avtomobil yo‘llarini 
estetik bezash uchun zarur bo‘lgan yo‘l tasmasida daraxtzorlar barpo etish va o‘t 
ekish ishlari hamda ko‘kalamzorlashtirish elementlarirni parvarish qilish ishlari; 
Yo‘l ta’mirlash bo‘limi (YTB)
– yo‘l xo‘jaligining quyi bo‘limi bo‘lib, bu 
bo‘limga avtomobil yo‘llarini ia’mirlash va saqlash, avtomobil harakati 
xavfsizligini ta’minlash, yo‘llarning texnik darajasini oshirish bo‘yicha ishlarni 
bajarish vazifasi yuklatiladi. 
Umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarini saqlash ishlari harajatlarini 
moliyalashtirish belgilangan tartibda ishlab chiqilgan smeta asosida assmalga 
oshiriladi. Smetaga yo‘l xo‘jaligida foydalanish ishlarini amalga oshiriruvchi 
asosiy bo‘g‘in bo‘lgan yo‘l ta’mirlash bo‘limlari xarajatlari kiritiladi. Yo‘l 

---

xo‘jaligining foydalanish korxonalari yoki yo‘l va ko‘priklardan foydalanish 
maxsus boshqarmalari faqatgina saqlash va joriy ta’mirlash ishlari bilan mashg‘ul 
bo‘lib, mintaqada boshqa pudrat ishlariga buyurtma bo‘lmagan holatda yoki 
boshqa pudrat ishlarini bajarishga ishlab chiqarish quvvati yetishmagan taqdirda 
uning ma’muriy boshqaruv apparati xodimlarini yillik saqlash xarajatlari 
“O‘zavtoyo‘l” DQ tomonidan amalga oshiriladi. 
Saqlash ishlari resurs smeta xarajatlarini xisoblash uchun dastlabki 
ma’lumotlar sifatida quyidagi resurs ko‘rsatkichlar aniqlab olinadi: 
-yo‘l bo‘limi muxandis yetexnik xodimlar; 
-ishchi-xizmatchilar, mashinist-mexanizatorlar, xaydovchi xodimlar asosiy 
ish haqini hisoblash uchun mexnat sarfi ( odam-soatlarda) ko‘rsatkichlar; 
-mashina – mexanizm, transport vositalari vaqt sarflari(moto-soatlar) 
ko‘rsatkichlari; 
-materiallar, ish qurollari va boshqa jixozlarga xarajatlari xisob-kitobi 
qaydnomalari; 
-yuk tashish masofasi haqidagi ma’lumotlar. 
Aniqlangan resurslar qiymatini baxolashda amaldagi joriy narxlarda 
xisoblash tavsiya etiladi. 
Respublika 
yo‘l 
xo‘jaligi 
korxonalariga 
biriktirilgan 
umumiy 
foydalanishdagi avtomobil yo‘llarini saqlash ishlariga jalb qilinuvchi ishchi-
xizmatchilar, xaydovchilar va mexanizatorlar xamda muxandis texnik xodimlar 
soni yo‘l ta’mirlash bo‘limiga biriktirilgan avtomobil yo‘llari texnik ko‘rsatkichlari 
va yillik saqlash ishlari davriyligini xisobga olgan holda bebgilangan ish 
xajmlariga ko‘ra amaldagi me’yoriy xujjatlar bo‘yicha aniqlanadi. 
Yo‘l ishchilar sonini aniqlashda “O‘zavtoyo‘l”DQ tomonidan tasdiqlangan 
MShN 02-2004 “Umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarini saqlash ishlarining 
vaqt me’yorlari” o‘z kuchini IKN 02-2010 “Umumiy foydalanishdagi avtomobil 
yo‘llarini saqlash ishlariing vaqt me’yorlari” kuchga kirishi bilan yo‘qotadi.
Yo‘l bo‘limi muxandis –texnik xodimlarning soni ( bo‘lim boshlig‘i, 
usta,mexanik,energetik,texnik, harakat xavfsizligi mutaxasisi, buxgalter) unga 
biriktirilgan yo‘llar uzunligi, texnik murakkabligi, transport harakati jadalligi 
ko‘rsatkichlari va yl toifasiga qarab aniqlanadi.

---

---

Nazorat savollar. 
1.Avtomobil yo‘llari ta’mirlash ishlari qanday turlarga bo‘linadi? 
2.YTB qandy bo‘lim? 
3. Ishchi-xizmatchilar soni qanday aniqlanadi ?