Ma’ruza №5 Uch fazali elektr zanjirlarida yuqori garmonikalar

To’rtqutblikning П -simon almashlash sxemasi

П-simon almashlash sxemasi uchun Kirxgof qonunlari asosida

quyidagi tenglamalarni yozish mumkin (2.49-rasm, v):

(2.9)

bu yerda

Oxirgi tenglamadan:

O’z navbatida agar koeffitsiyentlar ma'lum bo’lsa, u holda П-simon almashlash sxemasi parametrlari quyidagicha topiladi:

Agar shart bajarilsa, unda to’rtqutblik simmetrik bo’lib, bo’ladi.

To’rtqutblik koeffitsiyentlarini tajriba yordamida aniqlash

Passiv to’rtqutblik kompleks koeffitsiyentlarini tajriba yordamida aniqlash mumkin. Buning uchun to’rtqutblik parametrlari qiymatlari va elementlarining ulanish sxemasini bilish shart emas.

koeffitsiyentlarni topish formulalarini salt ish va qisqa tutashish tajribalari natijalariga asoslanib hosil qilish mumkin. Tajriba o’tkaziladigan sxema 2.50-rasmda keltirilgan.

1. 
   To’rtqutblik kirish qismalari manbaga ulangan holat uchun salt ish tajribasi. Qarshiligi rostlanadigan rezistor R yordamida to’rtqutblik kirishiga U_2nom kuchlanishga teng bo’lgan kuchlanish beriladi va o’lchov asboblari yordamida U₁₀, I₁₀ va ₁₀ lar aniqlanadi. Salt ish rejimida I₂₀=0 bo’lganligi sababli (2.4) va (2.5) tenglamalar quyidagi ko’rinishda yoziladi:
   

2.50-rasm

(2.10)

2. To’rtqutblik kirish qismalari manbaga ulangan holat uchun qisqa tutashish tajribasi. Bu tajribani o’tkazish uchun to’rtqutblik chiqish qismalariga ampermetr ulab uning kirishiga shunday kuchlanish beramizki, bunda to’rtqutblik chiqishidagi tok I_2nom ga teng bo’lsin. O’lchov asboblari yordamida U_1q, I_1q vа _1q larni topamiz. Qisqa tutashish rejimida U_2q=0 bo’lganligi sababli (2.4) va (2.5) tenglamalar quyidagi ko’rinishda yoziladi:

bundan

(2.11)

3. To’rtqutblik chiqish qismalari manbaga ulangan holat uchun salt ish tajribasi. To’rtqutblik 2-2' chiqish qismalariga shunday kuchlanish beramizki, bunda kirish qismalaridagi kuchlanish U_1nom ga teng bo’lsin. O’lchov asboblari yordamida U₂₀ , I₂₀ vа ₂₀ ni yozib olamiz. Salt ish rejimida I₁₀=0 bo’lganligi uchun (2.8) tenglamalar quyidagicha yoziladi:

To’rtqutblikning chiqish qismalari tomonidan kirish qarshiligi:

(2.12)

4. To’rtqutblik chiqish qismalari manbaga ulangan holat uchun qisqa tutashish tajribasi. (2.8) tenglamalar U_1q=0 bo’lganda

Kirish qarshiligi:

(2.13)

(2.10)...(2.13) tenglamalar o’zaro munosabat bilan bog'langanligini inobatga olsak, unda koeffitsiyentlarni topish mumkin. (2.10)...(2.13) tenglamalarni tenglama bilan birgalikda yechib, quyidagilarni hosil qilamiz:

Shunday qilib, to’rtqutblikning koeffitsiyentlarini aniqlash uchun yuqorida keltirilgan tajribalardan uchtasini, simmetrik to’rtqutblik uchun esa ikkitasini o’tkazish kifoya.