Ma’ruza 4 Quduqlarni burg‘ilash vaqtida bajariladigan geologik tadqiqotlar Reja

4.2. Quduqlarni burg‘ilash loyihasini geologik asoslash 
Quduqlarni burg‘ilashda avval korxonaning geologiya bo‘limi va burg‘ilovchi-mutaxassislar 
tomonidan geologik-texnik naryad tuziladi. Naryad burg‘ilash brigadasining asosiy hujjati hisoblanib, 
ishchilar burg‘ilash jarayonida unga amal qiladilar. Shuning uchun burg‘ilashni boshlamasdan oldin 
brigada a’zolari naryad mazmuni va quduq oldiga qo‘yilgan vazifalar bilan batafsil tanishishlari lozim. 
Burg‘ilash jarayonida geolog-neftchi olingan daliliy ma’lumotlar asosida naryadga tuzatishlar kiritib 
boradi.
Naryadning geologiya qismida quduqning loyihaviy kesimi ustuni beriladi, burg‘ilash chog‘ida 
ochilgan jinslarning kesimi bo‘yicha olingan daliliy ma’lumotlar ushbu ustun yonida yozib boriladi. 
Undan so‘ng jinslarning kutilayotgan yotish burchagi, quduq konstruksiyasi, loyihalangan kon-geologiyasi
va kon-geofizikasi ishlari majmui (grunt, shlam va burg‘ilash eritmasi namunalarini olish chuqurligi, 
geofizik o‘lchovlar majmui va ularni o‘tkazish intervallari) yoziladi. Naryadda jinslarning qattiqlik toifasi 

---

(juda qattiq, qattiq, o‘rtacha, bo‘sh va x.k.); turli murakkabliklar kelib chiqishi mumkin bo‘lgan 
chuqurliklar (otqinlar, ag‘darilmalar, suyuqlik yutilishi, shtangani qisib qolishlar va sh.k.); gaz-neftli 
obyektlarning joylashishi; burg‘ilash chog‘ida qatlam sinagichi yordamida qatlamning yoki 
mustahkamlash quvurlari birikmasining perforatsiyalash oralig‘ini tekshirish; teshiklar soni, asosiy suvli 
gorizontlarning tavsifi, kutilayotgan qatlam bosimi ma’lumotlari va sh.k. ham yoziladi.
Naryadning texnika qismida geologik ma’lumotlarga asoslangan holda quyidagilar ko‘rsatiladi: 
dolotoning tipi va o‘lchami; burg‘ilash rejimi; burg‘ilash eritmasi sifati; suvni berkituvchi kolonnaning 
sinash metodi va sh.k. Qiya yo‘naltirilgan quduqlarni burg‘ilashda geologik-texnik naryadda vertikal 
quduqlarni burg‘ilashdagiga qaraganda quduq tanasining burchagi va azimuti tez-tez (25-50 m da) o‘lchab
turiladi. Burg‘ilangan quduqlardan kolonkali doloto yordamida olingan namunalar yuviladi, agar uning 
hajmi kichraygan bo‘lsa, u holda zarur o‘lchamdagi namuna yonlama namunaolgichdan foydalanib qayta 
olinadi .
Quduq burg‘ilashni nazorat qilayotgan geolog-neftchi geologik-texnik naryadda qayd qilingan 
hamma tadqiqotlarning bajarilishini tekshirib borishi zarur. Tuziladigan geologik-texnik naryad namunasi 
4.1-jadvalda keltirilgan, unda qayd etilgan ishlar turi quduqni burg‘ilash texnologiyasi talablaridan kelib 
chiqqan holda to‘ldirilishi va o‘zgartirilishi mumkin.