Ma’ruza 3 Elеktrolitik dissotsiyalanish nazariyasi

3.2. Kislota va asos eritmalari pH ini hisoblash.
a) Kuchli kislota va asos eritmalari pH ini hisoblash.
Na-H₂O H₃O^- - bu kuchli kislota eritmasida

Masalan,0,01 M HCl eritmasi pH ini hisoblasak:
[H^-]C_NA0,01M; pH-IgC_NA-Ig0,012,0.
Xuddi Shunday kuchli asos V uchun

pH14-pOH14-RS_V bo‘ladi (12)
b) Kuchsiz kislota eritmalari pH ini aniqlash.
Agar sistema ikki va undan ortiq muvozanatga ega bo‘lsa, u holda eritma pH i va tarkibini aniqlashlarda material balansi va sistemaning elektrononeytralligi tenglamalaridan va muvozanat konstantalari tenglamalaridan foydalaniladi.
Material balansi tenglamasi massalar saqlanish qonuning ifodasi bo‘lib, berilgan element yoki guruhning hamma formalari konsentratsiyalari yig‘indisi ushbu element yoki guruhning dastlabki konsentratsiyasiga teng.
Eritmaning elektroneytralligi tenglamasi-bu hamma kationlar gramm-ekvivalentlari yig‘indisining hamma anIonlar gramm-ekvivalentlari yig‘indisiga tengligidir, chunki bunda umumiy eritma elektroneytraldir.
Masalan. Fosfat kislotasining dastlabki konsentratsiyasi C moll bo‘lgan suvli eritmasi uchun bu tenglamalar quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
1) [H₃PO₄]-[H₂PO₄^-]-[HPO₄^2-]-[PO₄^3-]
PO₄^3-ioni uchun material balansi tenglamasidir.
2) 3[H₃PO₄]-2[H₂PO₄^-]-[HPO₄^2-]-[H₃O^-] C_N^--H₃O^- ioni uchun material balansi tenglamasidir.
3)[ N₂RO₄^-]-2[NRO₄^2-]-3[RO₄^3-]-[OH^-][H3O^-] -eritmaning elektroneytralligi tenglamasi.
Agar kislotaning dissotsilanish darajasi 5% bo‘lsa, u holda dissotsilanmagan kislotaning muvozant konsentratsiyasi Shu kislotaning umumiy konsentratsiyasiga teng deb olish mumkin.
Shuning uchun

Agar 5% bo‘lsa, u holda [NA]C_NA bo‘ladi va

s) Kuchsiz asoslar eritmalari pH ini hisoblash.
Agar asosning dissotsilanish darajasi 5% bo‘lsa, u holda [VOH]C_V bo‘ladi. Bundan