Ma’ruza-2 Polimerlanish reaksiyalari uchun qo’llaniladigan monomerlar. Olifenlar Reja: 1

 
n-butan va geksadiyenni xosil bo’lishi. 
3

---

Buten-1 ni proporsional bo’lmagan ravishda reaksiyaga kirishishi ozgina n-
butan va butadiyen xosil bo’lishiga olib keladi. Ammo butadiyen etilen bilan tezda 
Reaksiyaga kirishib, geksadiyen xosil qiladi. 
Reaksiya jarayonida 1500 ppm dan kam n-butan xosil bo’ladi. 
Buten-2 ni xosil bo’lishi. 
Buten-2 odatda buten-1 ning izomerlanishi xisobiga xosil bo’ladi. Buten-2 
ning miqdori xar bir (sis, trans.) komponent uchun 100 ppm ni tashkil etadi. 
 
Geksenni xosil bo’lishi. 
Buten-1 etilen bilan Reaksiyaga kirishib oraliq metallosiklik titan trimeri xosil 
qilishi mumkin. Asosiy reaksiyaning tezligi doimiy o’zgarmas bo’lib, u trimerlanish 
Reaksiyasi tezligidan yuqori. 
Izobutilen 
Izobutilen birinchi marta Faradey tomonidan 1825 yilda bayon 
etilgan. Faradey izobutilenni xayvon yog’larini yuqori xaroratda parchalab olgan. 
1875 yilda Vyurs sivush yog’larini pirolizlab olgan. 1868 yilda Butlerov uchlamchi 
butil spirtini degidratatsiyalab izobutilen oldi va uni suv bilan ta’sirini va 
polimerlanishini o’rgandi. Izobutilenni polimerlanish qobilyati birinchi marta yuqori 

---

oktan sonli suyuq yoqilg’i olishda qo’llanildi. Izobutilen butilenkauchuk olish uchun 
asosiy xom ashyodir. 
Izobutilenni xosil bo’lish usullari
Izobutilen xam etilen singari uglevodorodlarni yuqori xaroratda parchalanish 
jarayonlarida ozmi-ko’pmi xosil bo’ladi. Kreking - gaz, ayniqsa neftni gaz fazadagi 
krekingida xosil bo’lgan gaz, 40% gacha izobutilen saqlaydi. Bu gazni past 
xaroratda rektifikatsiyalanganda izobutilen to’rtta uglerod atomini uglevodorodlar 
fraksiyasida yig’iladi. Bu fraksiya izobutilenni olish uchun xom ashyodir.