Ma’ruza-2 Polimerlanish reaksiyalari uchun qo’llaniladigan monomerlar. Olifenlar Reja: 1

Etilenni fizik va fiziologik xossalari 
Etilen - rangsiz, kuchsiz, shirin xidli, zichligi nisbatan yuqori bo’lgan gazdir. 
Shu sababli uni og’ir uglevodorod deb atashgan. Etilen yog’dulanib yonadi, xavo va 
kislorod bilan portlovchi aralashmalar hosil qiladi. Suvda etilen deyarli erimaydi 120 
o
C da 100 g suvda 0,0149 g etilen eriydi), organik erituvchilarda nisbatan yaxshi 
eriydi. Etilenni brutto formulasi - C
2
H
4
, molekulyar og’irligi 28,05, suyuqlanish 
xarorati ( - 10.37 
o
C), qaynash xarorati - -103,7 
o
C, sindirish ko’rsatgichi 1,363 (-
100 
o
C), zichligi - 0,5699 (103,9 
o
C), suyuqlanish issiqligi 28,5 kal/g (169,15 
o
C), 
yonish issiqligi 12023,7 kal/g (250 
o
C). 

---

Etilen bilan nafas olish xushni va sezgirlikni yuqotilishiga olib keladi, ammo 
uning salbiy oqibatlari sezilmagan. Shu sababli juda yaxshi tozalangan etilen 
jarroxlik operatsiyalarida narkotik sifatida qo’llaniladi. 
Kuchli suyultirilgan (1:5000) xolatda etilen mevalarni pishishini 
tezlashtirishga yordam beradi. 
Propilen 
Propilen xam olefinlar vakiliga kirib, olish va ishlatish xajmi 
bo’yicha 2 o’rinda turadi. Odatda ushbu maxsulotdan turli markali polipropilen 
ishlab chiqariladi.
 
Xozirgi kunda sanoatda propilenni uch usulda olish imkoniyati mavjud. Ular:
1.
Neft va gazlarni krekinlash (50%); 
2.
Fisher Tropsha usuli yordamida sintez va koks maxsulotlari; 
3.
C
2
-C
4
va undan yuqori ugevodorodlar asosida. 
Neft va kreking gazlari asosida propilenni olish. 
Bu usul propilen saqlovchi gazlar, benzinning kreking va reformin qilish 
natijasida olinadi. Bunda propilenni chiqishi 8,9% ni tashkil qiladi. 
Gazlarni etanolamin bilan (H
2
S, SO
2
) tozalanib, ishqor bilan yuvilib, sovitilib 
tseolitlar bilan suvdan tozalanadi. Xamda xosil bo’lgan gazlar (etan va propan) 
krekinglashga yuboriladi. Xosil bo’lgan propan propilenni past xaroratli 
distilatsiyada ajratib olinadi.