Ma’ruza-2 Kompyuter dasturlarini yaratishda kompyuter tarmoqlarining qurilish tamoillari, texnologiyalari va protokollarni bilish axamiyati. Reja

IEEE 802.3 – LANEthernet 

IEEE  802.3  standartining  lokal  tarmog’i  –  LANEthernetXerox,  DEC,  Intel 

kompaniyalari  tomonidan  ishlab  chiqilgan.  Uzatish  muhiti  sifatida  koaksial  kabel 

(500m  –  1  uchastok,  1500  m  maks),  mis  juftlik  (185  m),  TOAL  ishlatilishi 

mumkin.  

LANEthernet  shina  topologiyasini  qurish  uchun  koaksial  kabel  va 

retranslyatorlar  va  uzatgich-qabul  qilgich  uskunalari  ishlatiladi  (7.4-rasm). 

---

LANEthernet retranslyatorlar uskunalari – kabelning bir uchastkasidagi konflikt va 

tashuvchini  (ma’lumotlarni  uzatish  fizik  signalini)  anglaydi  va  tarmoq  xolatini 

xamda  boshqa  uchastkadagi  ma’lumotlar  oqimini  regeneratsiyalaydi.  uzatgich-

qabul  qilgich  uskunalarining  vazifasi  –  soglasovanie  koaksial  kabel    signali 

parametrlarini  tarmoq  nazoratgichi  shinasining  parametrlari  bilan  moslashtiradi, 

konfliktlarni topadi. 

 

 

2.4-rasm. Ethernet – shina topologiyasi. 

LAN Ethernet yulduz topologiyasini qurish uchun (7.5-rasm) uzatish muhiti 

sifatida  mis  juftlik,  TOAL  va  ikki  turdagi  uskuna–    kontsentratorlar  va 

kommutatorlar ishlatiladi. Kontsentrator (Hub) – bu intellektual uskuna, xatoliklar 

nazorati,  ishchi  stantsiyalar  tomonidan  ma’lumotlarni  bir  vaqtda  uzatish  xolatida 

konfliktlar  ruxsati.  Kontsentratorning  portlar  soni  8,16,24,48  ta  bo’lishi  mumkin.       

Kommutator  (Switch)  –  konstruktiv  Hub  ko’rinishida  yaratilgan,  lekin  yuqori 

tezlikli ko’p portli ko’prik sifatila ishlovchi uskuna.  Kommutatsiyaning vstroenniy 

mexanizmiga  ega bo’lib, u oxirgi  stantsiyalarga o’tkazish polosasini  ajratish  yo’li 

orqali  konfliktlarni echish imkonini yaratadi.  

 

2.5-rasm.Ethernet – yulduz topologiyasi. 

 

Uzatish muhitiga bog’liq xolda Ethernet ning quyidagi standartlari mavjud:  

•   Ethernet   

–  10Base-T 10Mbit/s 100 mUTP 

---

–  10Base-F 10Mbit/s 2km TOAL 

•  FastEthernet  –  boshlang’ich  10  Mbit/s  dan  farqli,  100Mbit/s  gacha  tezlikli 

Ethernet texnologiyasi bo’yicha tarmoqda ma’lumotlarni uzatish standartlari 

uchun umumiy nomlanish  

–  100Base-VG 100 Mbit/s 100 mUTP 

–  100Base-LX10 100 Mbit/s 10 km TOAL 

•  Gigabit Ethernet – 1 Gbit/stezlikli  Ethernet(GbE)  

–  1000Base-TX 1000 Mbit/s 100 mUTP 

–  1000Base-LX10 1000 Mbit/s 10 km TOAL 

–  1000Base-EX 1000 Mbit/s 40 km TOAL  

–  1000Base-ZX 1000 Mbit/s 70 km TOAL 

•  10 Gigabit Ethernet (10GbE) - 10 Gbit/s 

•  100-gigabit Ethernet (100 GbE) - 40 i 100 Gbit/s da ma’lu. uzatish tezligi.