Маъруза №2-3 организмга ташқи мухит патоген омилларининг таъсири

МАЪРУЗА №2-3


ОРГАНИЗМГА ТАШҚИ МУХИТ
ПАТОГЕН ОМИЛЛАРИНИНГ ТАЪСИРИ


РЕЖА:

1. 
   Организмга ташқи мухит патоген омилларининг таъсири тўғрисида қисқача маълумот.
   
2. 
   Механик омилларни инсон организмига таъсири.
   
3. 
   Организмга тўғри ва айланма ҳаракатларни таъсири.
   
4. 
   Организмга термик омилларни таъсири.
   
5. 
   Музлаш
   
6. 
   Куйиш
   
7. 
   Паст ва юқори атмосфера босимини инсон организмига таъсири.
   
8. 
   Ион нурларини инсон организмига таъсири, нур касаллиги.
   

Инсон ташқи омил таъсирлари (физик, химик, биологик) билан доим дуч келиб туради, бу омиллар организмни алаптацион имкониятлардан устун бўлса, ҳамда айрим холларда унинг реактивлиги ўзгарса, бундай омиллар оғриқ чақириш мумкин.

Инсон организмига зарарли экзоген омиллар берилса, организмда кучли ва катта ўлчамдаги эмоционал қўзғалиш юз берадибу пайтда организмда химоя-мослашув реакциялари ишга тушади.
Агар инсон организмига хаддан ташқари зарарли омиллар т, аъсир эттирилса, организмда стресс холатини чақиришгача бориш мумкин. Бундай хаддан ташқари зарарли омилларни экстремал омиллар ҳам деб юритилади.
Экстремал омиллар таъсир этилганда организмда оғриқ чақирилади. Экстремал холатлар – шок, коллапс, кома, агония каби терминал ҳолатлар билан кечиши кузатилади.
Механик (физик) омилларни инсон организмига таъсири организм тўқималарига қаттиқ нарса билан зарарланганда юзага келади. Жароҳатланиш ҳарактери турлича бўлиши мумкин: ёрилиш, йиртилиши, синиши, эзилиш ёки уларнинг комбинацияси. Механик зарарланишни оқибати, уни қаерга, қанча вақтда берилиши муҳим аҳамиятга эга. Баъзи ҳолларда кўп қон йўқотилиши, юмшоқ тўқималарни мажақланиши, нерв стволини зарарланиши травматик шокка олиб келади.
Травматик шокда экстро, интеро ва проприорецепторлар хаддан ташқари кучли физик омиллар билан таъсирланганда ҳосил бўлган кўплаб ғайритабиий импульслар, МНСни сезиларли тарзда фаолятини бузилишига олиб келади.