Маъruza №2 2-mavzu. Sintetik yoqilg‘ilar olish uchun xomashyolar

Маъruza № 2

2-mavzu. Sintetik yoqilg‘ilar olish uchun xomashyolar.

Хоmashyo, yordamchi mahsulotlar va tayyor mahsulotlar tavsifi.

Reja:

2.1. Xomashyo turlari va ularni sinflanishi

2.2. Kimyoviy usulda sintetik yoqilg’ilar olish uchun xomashyolar va ularning zaxiralari

2.3. Biologik usulda sintetik yoqilg’ilar olish uchun biomassalar
2.1. Xomashyo turlari va ularni sinflanishi

Sintetik yoqilgilar olish uchun xom ashyolar har qanday tarkibida uglerod va uglevodorodlar saqlagan moddalar bo’lishi mumkin. Yoqorida biz sintetik yoqilgilar olishni ikki usulga yani kimyoviy va biologik usullarga ajratgan edik.

Kimyoviy usulda sintetik yoqilg’ilar olishning bir sinfi bu xomashyolarni konversiyalab sintez gazi olishga asoslangan. Shunday ekan sintez gazi olish uchun xomashyolarni sanab o’tamiz. Bular: ko’mir, tabiiy gaz, tabiy bitum, Slansevaya neft va boshqalar. Ikkinchi sinfi turli xildagi xomashyolarni turli katalitik jarayonlar orqali qayta ishlab sintetik yoqilg’ilar olish. Masalan: diizobutilenni mis-xrom katalizatori ishtirokida gidrogenlash orqali va konsentrlangan sulfat kislota, AlCl₃, BF₃ yoki boshqa katalizatorlar ishtirokida izobutanni izobutilen bilan alkillash orqali izooktan olish, propan-propilen yoki butan-butilen fraksiyasini polimerlab (oligomerizatsiya) polimerbenzin olish va boshqalar.

Biologik usulda sintetik yoqilg’ilar olish uchun biomassalarni ikki sinifga yani tabiiy va suniy biomassalarga ajratishimiz mumkin. Tabiiy biomassalarga tabiiatda uchrovchi barcha o’t-o’lanlar, o’simliklar, mevalar, sabzavotlar, hayvonlar va parrandalarning qoldiqlari va boshqalar. Suniy biomassalarga esa muddati o’tgan oziq-ovqat mahsulotlari, turli hildagi yuvindiqlar va boshqalar misol qilib keltirishimiz mumkin.