Маъруза №13 excel дастурида тиббий биологик тажриба натижаларига статистик ишлов бериш. Стьюдент мезони ва корреляция коэффициенти. Excel дастурида тиббий биологик тажриба натижаларига статистик ишлов бериш

t- Стьюдент мезони (t-тақсимот)
Кўп ҳолатларда экспериментал ва клиник изланишларда иккита кўрсаткичларни ўртача арифметик катталикларини ўзаро солиштириш зарурлиги туғилади, масалан, экспериментал ва контрол гуруҳлар натижаларини солиштиришда, ҳар хил яшаш жойларидаги аҳолини соғлиқ кўрсаткичларини солиштириш, йиллар бўйича солиштириш ва ҳакозо.
Кўрсаткичлар фарқини (ўртача катталиклар) хақиқийлиги баҳоловчи татбиқ этилган метод топилган фарқлар реаллигини (борлигини) кўрсатиб беради ёки улар тасодифий сабаблар натижаси бўлиши мумкин.
Методнинг асосида t- Стьюдент мезонини хақиқийлигини аниқлаш ётади. t параметрнинг тақсимот қонуни "Стьюдент“ таҳаллуси билан ёзиб қолдирилган эслатмаларда чоп этилганди ва бу номни сақлаб қўйган. ( бунинг автори инглиз студенти В. Госсет бўлиб, у кейинчалик машҳур математик бўла олган).
t - мезон катталиги кўрсаткичлар фарқининг (ўртача катталиклар) ўзининг фарқлар хатолигига нисбатан муносабати билан аниқланади. Агар ҳақиқаттан ўрнатилган катталик (tҳ ), t – мезондан катта бўлса, ёки аҳамият даражасида қабул қилинган бу катталикнинг критик ( стандарт – tс ) қийматга тенг бўлса, H0 – гипотезани инкор этади ва озод даражалар сони k = n1+n2-2, яъни tҳ ³ tс шарт бажарилса.
Амалиётда t- тақсимотни ишлатиш учун махсус жадвал тузилган бўлиб, унда ҳар хил аҳамият даражалар - a учун критик нуқталар - tс (инглизчадан standart - меёр, намуна), ва озод даража сонлари – k.

Хақиқийлик мезони – t, тажриба кўрсаткичлари фарқи, ўзининг хатосидан бир неча марта катталигини кўрсатади. t нинг ҳар хил қийматлари учун аниқ, ишончли ўлчам мавжуд бўлиб, унинг ёрдамида тажриба кўрсаткичларида реал фарқлар борлиги ҳақида гапира олишимиз мумкин.

Ш уни эътиборга олиш лозимки, юқорида t-критерийни қўллаш натижасидан, солиштирилувчи гуруҳлар дисперсиялари бир хиллигини кўрамиз. Агар ундай бўлмаса, у ҳолда t-критерийни қуйидаги формула бўйича топамиз:
Озод даража сонлари эса қуйидаги формула асосида аниқланади:

t- тақсимот ва Р- хатоликни баҳолаш эҳтимоллиги орасидаги муносабат

t = 2дан 3гача	P<0,05	95%
t = 3дан 4гача	P<0,01	99%
t = 4 ва юқори	P<0,001	99,90%