Ma’ruza №12. 12-mavzu. Shahar tarixiy hududlarini saqlash va ulardan foydalanish

Restavratsiya - ya’ni, binolarni tiklash va ta’mirlash, obyektning tarixiy
ko‘rinishini saqlab qolish, yoki tiklashga qaratilgan bir qator tadbirlardir.
Tarixiy binolarni ta’mirlash esa, binolaming gips yoki bo‘yoqning
yuqori qatlamlarini tez-tez yangilash, fasadlami ta’mirlash, rekonstraksiya
qilish - ko‘pincha bu noldan yangi obyektni qurishdan lto‘ra qimmatroq va
doimiy bo’ilib chiqadi.
Renovatsiya - tuzilmaning yaxlitligini buzmasdan takomillaslitirish,
rekonstmksiya qilish, ta’mirlash jarayonidir.
Hududlardagi eski binolarni buzish va tozalash qo’shimcha harajatlarni
talab etishi sababli mavjud obyektlami buzish va ular o'rnida yangi
majmualami qurish iqtisodiy tomondan har doim ham oqlanmaydi. Sanoat
zonalaridagi mavjud obyektlami qayta qurish ancha tejamli bo‘lib, iqtisodiy
afzalroqdir. Misol uchun, oldingi sex binolarining reorganizatsiyasining mos
keluvchi turlaridan birini tanlashda - u yerda muzey, ko‘rgazma yoki konsert
zalini tashkil etish, atrof-hududini esa ko‘kalamzorlashtirish maqsadga
muvofiqdir. Shu sababdan sanoat hududlarini renovatsiyasi - shaharsozlikni
rivojlantirishdagi istiqbolli yo‘nalishlaidan biridir. Renovatsiya
rekonstruksiyadan farqli o’laroq - sanoat obyektlarini, ularning funksional
belgilanishini o‘zgartirgan holda, qayta qurishning shahar sharoitlarida eng
qulay shaklidir va yangi qurilishga qaraganda ancha tejamlidir. U mavjud
binolaming 90 foizidan qayta foydalanish imkoniyatini beradi
Modernizatsiya - modem so'zidan kelib chiqqan. Ikki so‘z ham fransuz
tilidan olingan ho‘lib, modem - avvalroq, XIX asr oxirida, modernizatsiya
esa kechroq - XX asr boshida boshqa tilga o'tgan.
Regeneratsiya - binoning asl maqsadi yoki atrof-muhitning bir qismidan foydalanish qiyin bo'lganda, binolarni yangi funktsiyada "jonlantirish". Misollar: Kaliningraddagi ikkita eski cherkovni tashqi tarixiy qiyofasini saqlab qolgan holda kontsert zali va bolalar teatri uchun moslashtirish, Sankt-Peterburgdagi fond birjasi binosini muzeyga moslashtirish. Tarixiy shakllangan baland pog'onalar o'rnida High Line Park piyodalar piyodalar maydoni tashkil etilgani bunga yaqqol misol bo'la oladi. temir yo'l tarmog'i NYCda. Bog' nafaqat shahar aholisining sevimli dam olish maskaniga aylandi, balki qayta tiklanishi bilan bir vaqtlar tanazzulga uchragan hududning ijtimoiy o'zgarishini boshladi.