Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi

Foydalanuvchining protsedura va funksiyalari

Foydalanuvchining protsedura va funksiyalari modulli dasturlashning asosi xisoblanadi. Masalani kismlarga bulib , mantikiy asoslangan modullarni protsedura va funksiya sifatida karab, dasturchi amaliyotda kup kullaniladigan sistemali yondoshuvning asosiy prinsiplarini kullaydi.

Protseduralar

Protseduralarning ifodalanishi, protseduraning sarlavxasi (nomi), protseduraning tanasi, formal parametrlar ruyxati
Protsedura protsedura sarlavxasi (nomi) va tanasidan iborat. Protseduraning sarlavxasi PROCEDURE rezervlashgan suzdan boshlanib, protseduraga nom berilib, kavs ichida xar bir parametrlarning tiplari ko’rsatilgan formal parametrlar ruyxati keltiriladi. Protseduraning nomi - programma chegarasidagi identifikator. Protsedura tanasi strukturasi buyicha dasturga uxshagan lokal blokdan tashkil topadi. Belgi, konstanta, tiplar va boshkalar shu protsedura chegarasida xakikiydir.Protsedura tanasida turli global konstanta va uzgaruvchilar kullanilishi mumkin.
PROCEDURE (Formal parametrlar);

CONST ...;

TYPE ...;

VAR ...;

BEGIN

END;
Misol tarikasida, dastur ishini tuxtatuvchi va mavjud xatolar tugrisida ma’lumot beruvchi protsedurani kurib chikamiz :

PROCEDURE Abort(Msg: string);

BEGIN

Writeln('Xato: ', Msg);

Halt(1);

END;
Protsedura uz-uzidan ishlamaydi , buning uchun protsedurani nomi buyicha chakirib , shu tipdagi bor parametrlarni formal parametrlar kabi ko’rsatib utish kerak.Formal parametrlar tipi va mikdori bor parametrlar mikdoriga teng. Misol sifatida kuyidagi dasturni kurib chikamiz:
PROGRAM DemoProc;

{ Unta kiritilgan butun musbat sonlar yigandisini xisobla, agar kiritlgan son manfiy bulsa, bajarishni tuxtat).

CONST

Limit = 10; { kiritilayotgan sonlar chegarasi }

VAR

Count, Item, Sum: integer; {$I ABORT.PAS } { ABORT.PAS fayli matniga ulanish}

BEGIN

Count:= 0;

Sum:= 0;

WHILE (Count < Limit) DO BEGIN { siklni bajrilish sharti }

Count:= Count+1;

Write('Vvedite ', Count, '-oye butun son: ');

Readln(Item);

IF Item < 0 THEN

Abort('manfiy son kiritilgan'); { protsedurani chakirish }

Sum:= Sum+Item;

END;

Writeln('Kiritlgan sonlar yigindisi ', Sum);

END.