Ma’ruza №1 оrgаnik kimyo fаni va uning

I – tur o’rinbosarlari elektronlarini benzol halqasiga beradi va orta xamda para xolatlarda elektron bulut zichligini ko’paytiradi. Keyingi kelayotgan o’rinbosarni orta va para xolatga yunaltiradi va benzol halqasidagi vodorod atomlarini almashinishini osonlashtiradi. Bunday o’rinbosarlar elektronodonor guruhlar yoki I-tur o’rinbosarlari deb yuritiladi..

(Ular +J yoki +M namoyon qiluvchi zarrachalar)

Galogen benzollar bilan boradigan reaksiyalar benzol gomologlariga nisbatan qiyinroq amalga oshadi. Sababi gologenlarning katta induktiv effekti (-J) ta’sirida elektrofil almashinish reaksiyalari qiyinroq amalga oshadi. Ularning ionlanish energiyasi benzolning ionlanish energiyasi bilan solishtiriladi.