Ma’ruza №1 оrgаnik kimyo fаni va uning

Benzol halqasida o’rinbosarlarning yo’naltiruvchi ta’siri.

Benzol halqasida elektron zichlik bir xil taqsimlangan. Halqaga o’rinbosarning kiritilishi bu bir xillikni (tekis taqsimlanishni) buzadi.

. Benzol xalqasida boradigan almashinish reaksiyalarining borishi quyidagi omillar bilan aniqlanadi:

1) ta’sir etuvchi reagentning tabiatiga qarab elektrofil yoki nukleofil;

2) reaksiyaning sharoiti bilan (harorat, katalizator, bosim va boshqalar);

3) benzol xalqasidagi o’rinbosarning tabiatiga qarab keyingi kelayotgan o’rinbosarni aniq holatga yo’naltirish.

O’rin olish reaksiyalarida ikkinchi o’rinbosarning joylashishi halqadagi oldingi o’rinbosarning xarakteriga bog’liq.

O’rinbosarlar tabiatiga ko’ra ikkiga bo’linadi:

I – tur o’rinbosarlari (elektronodonor)

II – tur o’rinbosarlari (elektronoakseptor).