Maruza №1 Mavzu: Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari fanining predmeti va vazifalari reja

 
Kompyuterli nashr tizimlari 
Kompyuter texnologiyasi taxrirlash nashriyotida keng qo’llaniladi. Boshlangich matinli 
axborotni birinchi marta qayta ishlash kompyuter texnikasida unday kuchli bo’lmagan tarkibda 
keng qo’llaniladi. Tanlangan axborotni qayta ishlash tarkibi maxsus qurilmada amalda, matinni 
yozishda texnika bilan mos kelmaydi. Lekin 80 yillarda stolga moslangan nashrli tizimlar paydo 
bo’ldi, ular uchun dasturiy maxsulot ishlangan bo’lib ular faqat matinlarni qayta ishlash uchun 
emas balki axborttlarni o’ziga jalb qiladi. 1984 yili IBM firmasidagi kompyuterlar IBM PC AT 
ga Adobe firmasida PostScript tilini qayta ishlashni tugatdi. Bu universal til aloxida saxifalarda 
bosma saxifalarida chiqarildi. Bu t il xar xil turdagi qurilmalarni ishlatish uchun birlamchi 
imkoniyatlar yaratdi. 1985 yil Apple Computers firmasi birinchi qurilmani chiqardi, PostScript 
tilini ishlatib Laser Writer pirnterida. Birinchi nashriyot tizimlari qaytatdan yaratildi.
Nashriyot tizimlari matinli xujjatlarni nashr etish uchun tipografik xizmat qiladi. Zamonaviy 
matinli redaktorlar kuchli vosita bo’lib, u xujjatlarni kiritish va redaktorlash uchun ishlatiladi. 
Stolli nashr tizimlari eng birinchi navbatda xujjatlarning xujjatlashtirish uchun ishlatiladi. Misol 
tariqasida nashriyot tizimlarida ishlaydigan dasturlar shunday nomlanadi, Adobe InDesign, 
Adobe PageMaker, QuarkXPress, Corel Ventura, FrameMaker, Microsoft Publisher. 
Kompyuter nashriyot tizimlari quyidagilarni o’ziga jalb etadi: 
- Poligrafik ishlab chiqarish farqi shundaki, qaerda juda uzun vaqt, proektni korrektirovkalash 
va yaratish uchun dizaynerni ishi zarur va nashr tizimidagi foydalanuvchi proektrlangan xujjatni 
monitorda aloxida ko’rinishda ko’radi. 
- Foydalanuvchi nashriyot tizimida ko’pincha matindagi matin prostessorini chetdan olib 
kiradi, shu vaqtning uzida matin proektini ananaviy poligrafiyaning matin teruvchisi kiritadi. U 
qo’shimcha vaqt talab etadi va xatolarni ko’paytiradi.

---

- Nashriyot tizimida foydalanuvchi mustaqil ravishda o’zining didiga qarab grafikani 
manipulyastiyalaydi, agarda oldindan rasmlar saxifada joylashgan bo’lsa, va uning ulchamlari 
talabi qo’shimcha ish va vaqt talab qilsa. 
Kompyuterli nashriyot tizimlari foydalanuvchiga keng imkoniyatlar va sifatli poligrafiya 
maxsulotni taqdim etadi. Bu nashriyot tizimini ko’rib chikish uchun Microsoft Publisherni misol 
qilamiz. Microsoft Office tarkibiga Publisher 2013 kiradi. U nashrlar bilan ishlash uchun 
mo’ljallangan. U bosmaga chiqarish materiallarini maketlash va nashr etish uchun mo’ljallangan. 
Berilgan materiallar bosma uchun yaratilgan bo’lib elektron pochtaga va internetga joylashtirish 
uchun yuborilgan. MS Publisher o’zida xar xil turdagi shablonlarni turli xujjatlarda yaratishi 
mumkin. Bundan tashqari ko’pgina Publisher shablonlarini Microsoft Office Online saytlarida 
topish mumkin. Publisher shablonlarida o’zingizni shablonlaringizni yaratishingiz mumkin «Moi 
shablonы» papkasida saqlanadi. Dastur keng miqdorda imkoniyatlari mavjud: tanlangan 
shiriftlar, shablonlarni qayta ko’rish va rangli sxemalar; orfografik tekshirish va dizaynerlik 
xatolar; ob’ektlarni joyini o’zgartirish; tasvirlarni ko’shishda markaziy qidirishdan foydalanish 
kopmyuter uchun va tasvirlarni kollekstiyalash uchun. Agrda sizning kompyuteringiz tizimli 
talabalarga javob bersa yaratuvchilar sifatli ishga javob beradi.
- kamida 1 GGst chastotali prostessor bo’lishi kerak; 
- tezkor xotira kamida 1 Gb (uchun 32 bit) va 2 Gb (uchun 64 bit)li bo’lishi kerak; 
- qattik diskda bo’sh joy 3 Gb gacha4 
-ayrim funkstiyalarni bajarish uchun qo’shimcha qurilmalar kerak bo’ladi yoki internetga 
ulanish. 
 
Publisher 2013 oynasi