Maruza №1 Mavzu: Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari fanining predmeti va vazifalari reja

Dasturlar-konvertorlar va ularning funksiyasi.
Konvertorlar nima-bu dastur fayldagi formatlarni o’zgartirish uchun. Masalan AVI filimidagi 
formatni mp4 formatga o’tkazish mumkin yoki musiqiy WAW faylni mp3ga o’zgartirib 
o’tkazish mumkin. 
Umuman konvertor 3 hil ko’rinishda bo’ladi (hazil). Konvertorlangan video fayllari uchun. 
Konvertorlangan aydio fayllari uchun. Sputnik antennasining yarmisi ham konvertor deyiladi. 
Umuman nima uchun konvertatsiya kerak. Birinchidan faykni og’irlagini kamaytirish uchun. 
Masalan: WAW faylining ogirligi 10 MB. Agarda uni MP3 konvertatsiyalasak uning ogirligi 
5mb. Umuman bu joyni tejash uchun. Agarda ko’p musiqa yozmoqchi bo’lsangiz, telefonga 
filmlar yoki kichik qurilmalarga kuchli chegaralangan xotira ulchamiga. Agarda filmlarda 
musiqa ko’p bo’lsa, masalan bir nechta terabayt bo’lsa kompyuteringizni konvertatstiyasini 
joyini tejash uchun yordam beradi. Bir nechta formatlarni siqishtirilganda sifati yo’qolmaydi.
Fayllarni boshqatdan konverterlash uchun, konvertrlar massasi mavjuddir. Bu yerda xamma 
narsa foydalanuvchi uchun, lekin asosiysi dastur konvertatstiyasining ishlash tezligiga 
ishonmang. Bu yerda tezlik ko’p bo’lsa shuncha sifat yo’qoladi. Xamma konvertlraga bu tegishli 
emas, lekin ayrimlariga tegishli. 
Asosiy kamchiligi konvertatstiyaning fayl o’lchamlarining kichikligidadir. Xar xil turdagi 
konvertatstiyalarda filmlar va musiqalar sifati zarar ko’radi. 

---

Biz buni ko’rmasligimiz va eshitmasligimiz mumkin. Lekin sifatsiz bo’ladi. Bir xil formatlar 
mavjudki yuqori sifatni saqlaydi. Lekin yuqori sifat bu boshlangich emas, o’zingiz tushunasiz. 
Qanchalik kuchli siqishtirilsa shunchalik sifat yomonlashadi.
Ammo lekin siqishtirilgan formatli fayllar mumkin bo’lmagan darajada, masalan mr3. Boshqa 
formatga konvertatstiyalash axamiyatsizdir. Ya’ni bu sifatni yomonlashtiradi. Lekin ogirlikni 
kamaytirish uchun bitreytni kamaytirish kerak masalan 320 kb/s, to 192 kb/s gacha.Farqi 
umuman bilinmaydi. Agarda sizda kuchli va asosiy sifatli akustika mavjud bo’lsa farqini sezasiz. 
Sifat va kuchlanishda men 100 vtni kuchlanish nazarida tutdim. 
Sifat bu umuman boshqa mavzu-yog’ochli kalonkalar lampali kuchaytirgich va x.k. Lampali 
kuchaytirgich bu eskilik emas xamma o’ylaganidek. 
Musiqa va filimlarni sifatini yaxshilash uchun boshqa formatga utkazish mumkin emas. 
Maslan mr3dan FLAC formatiga. Balki biror narsa o’zgarar lekin sifati uzgarmaydi. Agarda 
uydagi videoni siqishtirmoqchi bo’lsangiz ozgina o’ylang. Lekin ayrim xollarda tejamasdan 
yangi venchester sotib oling yoki ma’lumotlarni diskka yozing.
Fayllarni konvertrlashtirish faqat siqishtirish uchun emas balki kulaylik uchun. Masalan DVD 
aloxida filmlarga bo’lish mumkin.
Agrada u yerda kliplar bo’lsa juda qulay. Proigrovateldagi kodeklarni izlamaslik uchun 
xamma filmlarni bitta formatga o’tkazish mumkin. Ba’zi proigrovatellarda bu xaqiqiy muammo. 
Chunki ular tartiblangan obektlarda ishlaydi. Bu dasturni yangilash xar doim mumkin emas. Bu 
shunday qizikki xamma progiorovatelning avzalligi deb o’ylaydi. Avzallik o’zi nima? Menimcha 
bu yaxshi minus. Proigrovatelni yangilashdan ko’ra kodekni yangilash osonroq. Yangilangandan 
kegin dastur xar doimam yaxshi ishlavermaydi. Eng yaxshi variant videoni konvertrlashdir, 
audioni boshqa formatga o’tkazish.
Umuman konvertrlar juda ko’p. Xar xil turdagi fayllarda o’zining konvertrlari mavjud. Audio 
va video tepalikdagi muz kabi. Ishlash jarayonida konvertrlar turi juda ko’p masalan PDF va 
Wordda va x.k. Ayrim dastrulardagi fayllar o’zini konvertrlaydi. Maslan AlReader dasturi o’qish 
uchun mo’ljallangan. Lekin FBni oddiy matnli faylga konvertrlash mumkin.