Ma'ruza 1 korxonaning investision faoliyati

1)  Sof  diskontlangan  daromad 

(SDD)  -  butun  hisobot  davri  uchun  joriy 

samaralar  yig’indisining  boshlang’ich  qadamga  keltirilgan  miqdori  yoki  integral 

natijalarning  integral  xarajatlardan  oshib  ketishi.  U  quyidagi  formula  asosida 

hisoblanadi: 



















T

t

t

t

t

E

Х

Н

СДД

0

1

1

 

Bu yerda: 

N

t 

– hisob-kitoblarning t-qadamida erishiluvchi natijalar; 

X

t 

– xuddi shu qadamda amalga oshiriluvchi xarajatlar; 

T – hisob-kitoblarning vaqt muddati; 

Ye - diskont normasi. 

Agar  investision  loyihaning  SDD  miqdori  ijobiy  bo’lsa,  u  holda  loyiha 

samarali, ya’ni investisiya mablag’lari darajasining qabul qilingan diskont normasini 

ta’minlovchi hisoblanadi. 

Xarajatlar  va  ularning  natijalari  miqdorini  keltirish      ularni 

diskontlash 

koeffisiyenti 

(d

t

)  ga  ko’paytirish  asosida  amalga  oshirilib,  bunda  quyidagi 

formuladan foydalaniladi: 

---

 

 

 

 





t

t

Е

d





1

1

 

Bu yerda: 

t  -  natijalarni  olish  (xarajatlarni  amalga  oshirish)  davridan  taqqoslash 

davrigacha bo’lgan muddat bo’lib, yillarda o’lchanadi.  

Diskont normasi (Ye) - boshqa investorlar o’z mablag’larini xuddi shu turdagi 

loyihalarni amalga oshirish uchun kiritishga rozi bo’luvchi, kapitalning daromadlilik 

koeffisiyenti (daromad miqdorining kapital qo’yilmalarga nisbati). 

Agar diskont normasi vaqt davomida o’zgaradigan bo’lsa, diskont koeffisiyenti 

(d

t

) quyidagi formula asosida aniqlanadi: 





k

t

k

t

E

П

d







1

1

1

 

Bu yerda: 

Ye

k

 – k-yildagi diskont normasi; 

t- hisobga olinuvchi vaqt muddati, yil. 

Investision  loyihalarning  samaradorlik  ko’rsatkichlarini  aniqlashda  mahsulot 

va  iste’mol  qilinuvchi  resurslarning  bazis,  bashorat  qilinuvchi,  jahon  va  hisobiy 

baholaridan foydalaniladi. 

2)  Investisiyalarning  daromadlilik  indeksi  (ID)  -  keltirilgan  samaraning 

investisiyalar miqdoriga (K) nisbati bo’lib, quyidagi formula asosida aniqlanadi: 









t

T

t

t

t

E

X

H

К

ИД











1

1

1

0

 

Agar daromadlilik indeksi birga teng yoki undan katta bo’lsa, investision loyiha 

samarali, aks holda esa samarasiz hisoblanadi. 

3)  Ichki  daromadlilik  normasi  (IDN)  -  keltirilgan  samara  miqdori  keltirilgan 

investisiya  miqdoriga  teng  bo’lgan  xoldagi  diskont  normasi  (Ye

ich

),  ya’ni  Ye

ich  

(IDN) quyidagi tenglik orqali aniqlanadi: 



























