Ma’ruza 1 kirish kirish. E

Qurilmalarning ishlatilish va samaradorlik kursatkichlari.
Energiyaning solishtirma sarfini normallashtirishda va taxlil qilishda har doim quysidagi ko’rsatkichlardan foydalaniladi:

• 
  Qurilmaning ishlash vaqti;
  
• 
  Samaradorligi;
  
• 
  Energiyaning sarflangan miqdori.
  

Energo iste’molni normallashtirish va taxlil qilish masalalarini ko’rib chiqishda qo’yidagi terminologiya va sistematizatsiyalardan foydalaniladi.

Kalendar vaqtning tuzilish (struktura) va qurilmaning vaqt buyicha ishlash kursatkichlari.
Qurilma kalendar vaqti – bu shunday soatlar soniki shu kalendar vaqti bo’lagida o’rnatilgan davomiy smenada qurilma ishidan foydalanish vaqti.
Masalan:

1. 
   Dam olishsiz uzlunsiz ishlaydigan (1 oyda 30 kun) qurilmalar uchun kalendar vaqti 3024=720 soat tashkil qiladi;
   
2. 
   Uch smenalari ishda 8 soatdan dam olish kunlarini xisobga olgan kalendar vaqti buyicha bir smenada 8 soat, sutkada 24 soat, oyda 25 ish kunni tashkil qiladi;
   
3. 
   2 smenada 8 soatdan ishlaganda – sutkasiga 16 soat, oyda 2516=400 soat.
   

Energo iste’molni normallashtirish maqsadiga kalendar vaqtini qurilmaning foydali ishlash vaqti va foydali ish vaqtida uzilish vaqtini bulish kerak.

Qurilmaning foydali ish vaqti deganda – shu vaqt davomida qurilmaning asosiy (texnologik) zveno operatsiyalari va energiyaning foydali iste’mol o’rni borligi tushuniladi.

Bu vaqt qurilmaning effektiv ishlash vaqti xisoblanadi va effektiv vaqt Te deyladi.