Ma’ruza № 3. Resurslarga qo‘yiladigan talablar
Reja
1.
Xodimlarga talablar.
2.
Xonalar va ishlab chiqarish sharoitlari.
3. asbob-uskunalarga talablar.
Laboratoriya laboratoriya faoliyatini amalga oshirish va boshqarish uchun
zarur xodimlar, xonalar, anjomlar, tizimlar va yordamchi xizma-tlarga ega bo‘lishi
zarur.
Laboratoriyaning laboratoriya ishlari bajarilishiga ta'sir qilishi mumkin bo‘lgan
barcha, ya'ni o‘z shtatidagi va jalb qilingan xodimlari ishni xolisona bajarishi,
malakaga ega bo‘lishi, ishlarni laboratoriyaning menejment tizimi talablariga
muvofiq bajarishi shart.
Laboratoriya laboratoriya ishlari natijasiga ta'sir qiladigan har bir funksiya
uchun kerakli kompetensiyalarga, shu jumladan xodimlarning ma'lumoti, malakasi,
tayyorgarligi,
texnik bilimlari, ko‘nikmalari va tajribasiga qo‘yiladigan talablarni
hujjatlashtirishi shart.
Laboratoriyaning:
a)
kompetentlikka qo‘yiladigan talablarni belgilash;
b)
xodimlarni tanlab olish;
c)
xodimlarni tayyorlash;
d)
xodimlarni nazorat qilish;
e)
xodimlarga vakolat berish;
f)
xodimlarning kompetentligini monitoring qilish uchun taomillari
bo‘lishi va yozuvlarni saqlashi shart.
SL laboratoriya ishlarining muayyan turlarini, shu jumladan:
a)
usullarni
ishlab chiqish, o‘zgartirish, muvofiqligini tasdiqlash
(verifikasiya) va yaroqliligini tasdiqlash (validasiya);
b)
natijalarni, shu jumladan muvofiqlik to‘g‘risidagi e'tiroflarni yoki
fikrlar va talqinlarni tahlil qilish;
c)
natijalar haqida hisobot tuzish, ularni tahlil qilish va tasdiqlash uchun
xodimlarga vakolatlar berishi, ammo ular bilan cheklanmasligi kerak.
Xonalar va ishlab chiqarish sharoiti. Xonalar va ishlab chiqarish sharoiti
laboratoriya ishlarini amalga oshirish uchun yaroqli bo‘lishi va natijalarning
to‘g‘riligiga salbiy ta'sir ko‘rsatmasligi kerak.
Xonalar va ishlab chiqarish sharoitiga qo‘yiladigan
va laboratoriya ishlarini
bajarish uchun zarur bo‘lgan talablar hujjatlashtirilgan bo‘lishi shart.
Laboratoriya atrof muhitdagi sharoitni monitoring qilishi, tegishli
spesifikasiyalar, usullar yoki taomillarga muvofiq ravishda yoki sharoitlar
natijalarning haqqoniyligiga ta'sir qiladigan holatlarda ularning parametrlarini
nazorat qilishi va qayd qilishi shart. Laboratoriya ishlari doimiy nazorat zonalaridan
tashqaridagi uchastkalar yoki xonalarda amalga oshirilgan
holatlarda laboratoriya
ushbu xonalar va ishlab chiqarish sharoitlari bilan bog‘liq talablar mazkur hujjat
talablariga javob berishini kafolatlashi shart.
Asbob-uskuna. Laboratoriya laboratoriya ishlarini amalga oshirish uchun talab
etiladigan va natijalarga ta'sir qilishi mumkin bo‘lgan, quyidagilarni o‘z ichiga
oladigan, ammo ular bilan cheklanmaydigan asbob-uskunalardan, o‘lchash
asboblaridan, dasturiy ta'minotdan, etalonlardan, standart namunalardan, ma'lumot
beruvchi axborotdan,
reagentlardan, sarflash materiallaridan yoki yordamchi
uskunalardan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
Laboratoriya o‘zining doimiy nazoratidan tashqari zonadagi asbob-
uskunalardan foydalangan taqdirda, mazkur hujjatning asbob-uskunalarga
qo‘yiladigan talablari bajarilishini kafolatlashi shart.
Lozim tarzda faoliyat
yuritilayotganini kafolatlash, ifloslanish yoki zarar
yetishining oldini olish uchun, laboratoriya asbob-uskunani tushirish va ortish,
transportda tashish, saqlash, foydalanish va reja bo‘yicha xizmat ko‘rsatish
taomillariga ega bo‘lishi shart.
Asbob-uskunani foydalanishga topshirishdan oldin va texnik xizmat
ko‘rsatilganidan keyin, u belgilangan talablarga javob berishini tasdiqlashi kerak.
O‘lchash uchun foydalaniladigan uskunalar haqqoniy natija olish uchun talab
etiladigan aniqlik yoki noaniqlikni ta'minlab berishi kerak.
O‘lchash asboblari quyidagi holatlarda kalibrlangan bo‘lishi kerak:
- o‘lchash aniqligi yoki o‘lchashlarning noaniqligi
olingan natijalarning
to‘g‘riligiga ta'sir qilganda yoki;
- olingan natijalarning metrologik kelib chiqishi uchun asbobni kalibrlash talab
etilganda.
Asbob-uskuna to‘g‘ri ishlashiga doimo amin bo‘lish uchun oraliq tekshi-ruvlar
o‘tkazish talab etilsa, bunday tekshiruvlar taomillarga muvofiq o‘tkazilishi shart.
Asbob-uskunalar bo‘yicha laboratoriya ishlariga ta'sir qilishi mumkin bo‘lgan
yozuvlar saqlanishi shart. Vaziyatga qarab, yozuvlar quyidagilarni o‘z ichiga olishi
kerak:
a)
asbob-uskunaning belgilari, shu jumladan dasturiy ta'minoti va
proshivka versiyasi (agar bor bo‘lsa);
b)
ishlab chiqaruvchining nomi, tip belgisi va seriya raqami, yoki biror
boshqa identifikasiya belgisi;
c)
asbob-uskuna belgilangan talablarga muvofiqligi tasdig‘i;
d)
ayni paytdagi manzili;
e)
kalibrlash o‘tkazilgan sanalar, barcha kalibrlash natijalari, qabul qilib
olish mezonlari va keyingi kalibrlash sanasi yoki kalibr-lash davri;
f)
standart
namunalar, natijalar, qabul qilib olish mezonlari, tegishli
sanalar va yaroqlilik davri bo‘yicha hujjatlar;
g)
xizmat ko‘rsatish rejasi va shu kungacha bajarilgan xizmat ko‘rsatish
to‘g‘risida axborot;
h)
har qanday asbob-uskunaga zarar yetishi, ishdan chiqishi, o‘zgar-tirish
kiritilishi yoki uni ta'mirlash holatlari tafsilotlari.
