5.13 - rasm. Bir-biriga nisbatan tekis va to‘g‘ri chiziqli harakat qilayotgan inertsial sanoq tizimlari
t vaqtdan so‘ng K - tizimdagi qandaydir M nuqtaning koordinatalari M (x, u, z) bo‘lsin.
K - sanoq tizimida esa, bu nuqtaning koordinatalari
, , ,
Natijada
, , ,
ga ega bo‘lamiz. Har ikki tizimda vaqt bir xil o‘tadi .
Bular Galileyning koordinatalarni almashtirish ifodalari yoki klassik mexanikaning koordinatalarni almashtirish ifodalari deb ataladi.
(15.2) – ifodalardan tbo‘yicha hosila olamiz:
; ;
; ; .
yoki vektor ko‘rinishda:
Bu ifoda klassik mexanikada tezliklarni qo‘shish ifodasi deb ataladi.
Bir sanoq tizimidan ikkinchi sanoq tizimiga o‘tishda koordinatalarni almashtirish (15.1) – ifoda bilan, tezliklarni almashtirish esa (15.3) – ifoda bilan amalga oshiriladi.
(15.3) – ifodadan t vaqt bo‘yicha hosila olsak:
; ,
ga ega bo‘lamiz. Barcha sanoq tizimlarida tezlanish birxil bo‘lib, bir inertsial sanoq tizimidan ikkinchi sanoq tizimiga o‘tish invariant bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |