Markirovka o’zi nima ?

O’zbekiston tajribasi :

Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 20 noyabrdagi 737-sonli “Ayrim turdagi mahsulotlarni majburiy raqamli markirovkalash tizimini joriy etish to‘g‘risida”gi, 2020 yil 31 dekabrdagi 833-sonli “Ayrim turdagi mahsulotlarni majburiy raqamli markirovkalash tizimi bosqichma-bosqich joriy etilishini ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi, 2021 yild 20 aprelagi 322-sonli “Majburiy raqamli markirovkalanishi lozim bo‘lgan mahsulotlar ro‘yxatini kengaytirish bo‘yicha tajriba loyihalarini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorlariga muvofiq O‘zbekistonda ham bosqichma-bosqich majburiy markirovkalash tizimiga o‘tilmoqda.

O‘zbekistondagi mahsulotni markirovkalash va kuzatishga mo‘ljallangan “Asl Belgisi” milliy tizimi yaratildi. Markirovkalash va mahsulotni kuzatishni monitoring qilish bo‘yicha milliy axborot tizimi davlat va xususiy sheriklik asosida ishlaydi. Tizim tomonidan taqdim etilgan maxsus raqamli kod tovarlarning haqiqiyligi va sifatini kafolatlashga qaratilgan. Tizimning asosiy vazifasi - fuqarolarning xavfsizlik darajasini oshirish, soxta va sifatsiz analoglariga qarshi kurash hisoblanadi.

• 
  Ushbu tizim nima beradi?
  

Bunday raqamli belgilarni qo‘llash mahsulot haqidagi barcha ma’lumotlarni olish imkoniyatini beradi. Jumladan, ishlab chiqaruvchining nomi, ishlab chiqarilgan yoki sotiladigan joy, sana va vaqt, yaroqlilik muddati, standart raqam kabi ma’lumotlar maxsus kod ostiga joylashtiriladi. Ma’lumotlar davlat axborot tizimida saqlanadi. Bu barcha turdagi noqonuniy mahsulotlarning (qalbaki, kontafakt, kontrabanda va boshqalar) tarqalishini kamaytiradi.

• 
  O‘zbekistonda nimalar markirovkalanadi?
  

Mamlakatimizda 2021 yilning 1 yanvaridan tamaki va alkogol mahsulotlarini majburiy raqamli markirovkalash boshlandi. 1 apreldan pivo mahsulotlarining majburiy markirovkasiga start berildi. Shuni alohida ta’kidlash joizki, respublikadagi 3 ta yirik pivo zavodida markirovkalangan mahsulotlar ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi. Keyingi bosqichda dori-darmon va tibbiyot mahsulotlari, suv va alkogolsiz ichimliklar, shuningdek, maishiy texnika mahsulotlarini markirovka qilishga o‘tish rejalashtirilgan. Markirovkalangan mahsulotlar yangilanayotgan 1217 turdagi mahsulot (108 turdagi tamaki, 1039 turdagi alkogol, 70 turdagi pivo) haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan “Milliy katalogda” aks etadi.
O’zbekistonda davlat tilida markirovka qilinmagan tovarlarga muvofiqlik sertifikati berilmaydi !

• 2020 йил 1 августдан бошлаб истеъмол товарларининг айрим турлари ишлаб чиқарувчи томонидан давлат тилида лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбосида маркировка қилинмаган тақдирда, мазкур товарларга мувофиқлик сертификатини расмийлаштириш тақиқланади.

• 
  2013 йил 1 июлдан бошлаб рўйхат бўйича олиб келинадиган импорт истеъмол товарлари ўзбек тилида маркировка қилиниши лозим. Товарлар ишлаб чиқарувчи корхона томонидан маркировка қилинади. Бунда, товарларнинг турига қараб, маркировка қилиш усуллари ва унда акс эттириладиган маълумотлар танлаб олинади.
  

• 
  2018 йил 1 сентябрдан товарларнинг бундай мажбурий маркировкасиз «эркин муомалага чиқариш (импорт)» режимига расмийлаштиришга рухсат берилган. Бироқ шу билан бирга, Ўзбекистонга олиб кириладиган бир қатор товарлар мажбурий тартибда сертификатлаштирилиши лозим. 2020 йил 1 августдан бошлаб товарлар мажбурий сертификатланадиган бўлса, уларда мажбурий тартибда давлат тилидаги маркировканинг мавжуд бўлиши мазкур товарларга мувофиқлик сертификатини расмийлаштириш шарти ҳисобланади.
  

• 
  Бинобарин, бундай товарларни божхонада расмийлаштиришда маркировка талаб этилмаса ҳам сертификатланган маҳсулотларнинг белгиланган талабларга мувофиқлигини тасдиқлайдиган ҳужжатсиз реализация қилиш савдо қоидаларини бузиш ҳисобланади ва бу ҳолат турли оқибатларга олиб келиши мумкин, бунда товарлар сотувга чиқарилмайди (Ўзбекистон Республикасида чакана савдо қоидаларининг 189-банди, МЖТКнинг 164-моддаси, ЖКнинг 189-моддаси).