Маркетинг

6.2-расм. 
Корхона 
ва 
маркетинг 
стратегияси 
даражасидаги 
режалаштириш жараѐни
29
 
Корхона хўжалигини ривожлантириш режаси стратегик режалаштиришнинг 
муҳим босқичи ҳисобланади. Бунда хўжалик фаолиятининг бош йўналишлари 
28
Котлер Ф. Основы маркетинга. Учебное пособие. –М.: Издательский дом «Вильямс», 2010. – 656 с. 
29
Соловьев Б.А., Мешков А.А., Мусатов Б.В. Маркетинг. Учебник. – М.: ИНФРА-М, 2010. – 336 с. 
Корхона бўйича умумий 
режалаштириш 
Маркетингни 
стратегик 
режалаштириш 
Молиявий 
режалаштириш 
Маҳсулот ишлаб 
чиқаришни 
режалаштириш 
Маркетингнинг 
стратегик режаси 
Сотиш режаси 
Рекламаларни чоп 
этиш режаси 

---

Маркетинг
 
 
 
84 
таҳлили амалга оширилади ва айрим товарларнинг рентабеллиги аниқланади. 
Рентабеллик даражасига кўра уни савдода қолдириш ѐки қолдирмаслик, жалб этиш 
ѐки жалб етмаслик қарорини қабул қилиш керак бўлади. Юқори рентабеллик 
товарларга кўпроқ молиявий ресурсларни сафарбар этиш, кам фойдалиларидан 
четлаша боришга қаратилган ишларни режалаштирилади. 
Корхонани ўсиш стратегияси ўз ичига корхонанинг келгусида яна қандай 
товарларни сотишни ўзлаштириши, қайси маҳсулотлар бозорига эътиборни 
кучайтириши, куч сарфлашини олади. 
Корхонани ўсиш стратегиясини 3 босқичдаги таҳлил асосида ишлаб чиқиш 
мумкин. Биринчи босқичда ҳозирги фаолият доирасидаги фойдаланиши мумкин 
бўлган имкониятлари аниқланади. Бунда ўсишга жадаллаштириш омили орқали 
эришилади; товар ѐки бозорнинг мавжуд ҳолатида имкониятларни топиш ва 
ўсишга интилиш ўрин эгаллайди. Имкониятлари турлича бўлиши мумкин.
2-босқичида 
корхона тармоқ доирасида бошқа корхоналар билан 
ҳамкоорликда (интеграция) ишлаши мумкин. Бунда шу тармоқ доирасида тақсимот 
тизими каттик назорат қилинади. Бунда рақобатчи фирмалари устидан доимий 
назорат олиб борилади. 
Корхонанинг ўсиш стратегиясининг 3-босқичида тармоқ доирасида ўсиш 
имкониятлари қолмаган бўлса, корхонанинг мавжуд турига яқинроқ янги 
йўналишини танлаш, ўзлаштиришдан иборат жараѐн амалга оширилади.
Стратегик режалаштириш корхона фаолиятининг асосий йўналишларини 
белгилайди, маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш соҳасидаги барча ҳаракатларнинг 
мақсадга мувофиқ йўналишини акс эттиради. Сўнгра ҳар бир йўналиш бўйича 
батафсил режалар тузилади, чунки маркетинг концепциясини қўллайдиган 
корхоналар фаолият натижалари кўпроқ савдо соҳаси билан белгиланади, режалар 
орасида товар нусхасини яратишдан бошлаб то пировард сотишга қадар товар 
ҳаракати жараѐнларини камрайдиган маркетингни режалаштириш алоҳида ўринни 
эгаллайди.