Markaziy bank aktivlari va passivlari

Shartlari qayta ko‘rib chiqilgan aktivlar sifatini tasniflash

• Aktivlarning quyida keltirilgan asosiy shartlaridan hech bo‘lmaganda bittasi o‘zgartirilgan bo‘lsa, ular shartlari qayta ko‘rib chiqilgan aktivlar deb hisoblanadi:
• foiz stavkasining pasaytirilishi, shartnomada belgilangan o‘zgaruvchan foiz stavkasi pasayishi munosabati bilan foiz stavkasining pasaytirilishi holatlari bundan mustasno;
• asosiy qarzning kamaytirilishi yoki undan qisman voz kechilishi, aktivning foydalanilmagan qismi kamaytirilishi bundan mustasno;

Tijorat banki aktivlari bo‘yicha ehtimoliy yo‘qotishlarga doir zaxirani shakllantirish

• Tijorat banki aktivining jami qiymatiga nisbatan aktivlar:
• “standart” deb tasniflanganda bir foiz;
• “substandart” deb tasniflanganda o‘n foiz;
• “qoniqarsiz” deb tasniflanganda yigirma besh foiz;
• “shubhali” deb tasniflanganda ellik foiz;
• “umidsiz” deb tasniflanganda yuz foiz miqdorda bank xarajati hisobidan zaxira shakllantirishi lozim.

Taqsimlanmagan foyda — rezerv fondiga ajratmalar va dividendlar tыlanganidan so‘ng qoladigan foydaning bir qismidir.Banklarning o‘z mablag‘lari tijorat banklari faoliyatida muhim ahamiyat kasb etadi. Banklarning o‘z kapitali hissasining kamayishi ba’zi hollarda banklarning sinishiga olib keladi.

• Taqsimlanmagan foyda — rezerv fondiga ajratmalar va dividendlar tыlanganidan so‘ng qoladigan foydaning bir qismidir.Banklarning o‘z mablag‘lari tijorat banklari faoliyatida muhim ahamiyat kasb etadi. Banklarning o‘z kapitali hissasining kamayishi ba’zi hollarda banklarning sinishiga olib keladi.

 Bu quyidagi normativlar:

• Ø kapital etarliligi,
• Ø bir kredit oluvchiga to‘g‘ri keladigan maksimal risk miqdori,
• Ø aholidan jalb qilingan depozitlarning maksimal miqdori va boshqalar
• O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki yo‘riqnomasiga muvofiq, aholidan pul omonatlarini jalb qilish miqdori bankning o‘z kapitali miqdori bilan chegaralanadi.
• Banklar jalb qiladigan mablag‘lar tarkibi turlicha bo‘ladi. Ularning asosiy turlariga quyidagilar kiradi:
• Ø bank mijozlar bilan ishlash jarayonida jalb qilgan mablag‘lar (depozitlar),
• Ø o‘z qarz majburiyatlarini chiqarish yo‘li bilan mablag‘larni to‘plash (depozit va jamg‘arma sertifikatlarini, veksellar, obligatsiyalar)

E’tiboringiz uchun rahmat