Марказий Осиё жаҳон цивилизациясининг ажралмас қисми

Самарқанд макони
–– Самарқанд шаҳридаги қадимги Сиѐбча сойи
ѐқасидан 1939 йилда геолог Н.Г.Ҳарламов томонидан топилди. Макондан хилма
хил қуроллар, ҳайвон суяклари, чайла устунлари, кроманьон одамларнинг
суяк қолдиқлари топилган. Чайла сой бўйида бўлиб, майдони 100 кв м, тўғри
тўртбурчак шаклида қурилган.

---

9 
Қўлбулоқ макони –
Тошкент вилоятидаги Ангрен шаҳридан 10-12 км
ғарбда жойлашган. Бу макон 1963 йилда топилган. 
Кўлбулоқ 
очиқ
тарздаги кўп қатламли макон бўлиб, илк, ўрта ва сўнгги палеолит даврига
оид 49 та маданий қатлам аниқланган. Маданий қатламлардан 8300 дан ортиқ
тош қуроллари топилган. Тоғ эчкиси, айиқ, арҳар ва бошқа ҳайвонларнинг суяк
парчалари, кул ва гулхан қолдиқлари топилган. 

Ер юзида музликларнинг чекиниши натижасида иқлим ўзгаради. Бу эса, ўз 

навбатида ибтидоий одамларнинг турмуш тарзида ўзгаришларга олиб келади. Бу 
давр инсоният тараққиѐтида 
мезолит- ўрта тош даври
деб белгиланган. (мил.авв. 
12-7 минг йилликлар). Палеолит давридаги йирик ҳайвонлар йўқолиб, улар
ўрнига тез чопар ва майда ҳайвонлар пайдо бўлди. Уларни илгаридагидек овлаш
ибтидоий одам учун мураккаблик туғдирди. Натижада 
ўқ-ёй
ихтиро қилинди. Бу 
мезолит даврининг энг катта ютуғи эди. Ўқ ѐйнинг кашф этилиши хўжаликда
овнинг аҳамиятини оширди. Бу даврда ибтидойи одам балиқчиликни кашф этган. 
Тош бигиз ва микролит қуролларини ихтиро қилган. Бу дарга оид Ўзбекистон 
худудидан Қўшилиш, Обишир, Мачай маконлари ўрганилган. 
Қўшилиш макони 
Тошкентнинг ғарбида қадимги Бўзсув анҳорининг
чап соҳилидан топилган. У ердан нуклеуслар, майда парақачалар, қирғичлар ва
ҳеч бир маконда учрамайдиган учбурчак шаклидаги қуроллар топилган.
Обишир
макони Фарғона водийсининг жанубидаги Қатрон тоғидан
топилган. У милоддан аввалги IX–YIII минг йилликларга оиддир. У ернинг 
маданий қатламларидан микролитлар, бигизлар, қирғичлар, пичоқ қадамалари 
топилган.