Марказий осиё динлари



Download 118,65 Kb.
bet4/7
Sana13.07.2022
Hajmi118,65 Kb.
#786869
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
дин 3 мазу

ЗАРДУШТИЙЛИК

  • Қадимги Эрон ҳудудида кенг тарқалгани, “Авесто”нинг шарҳлари паҳлавий тилида ёзилганидан келиб чиқиб, унинг ватани Мидия (ҳозирги Эрон ҳудуди) ҳисобласалар
  • кўпчилик тарихчилар эса “Авесто”да Хоразм Зардуштнинг ватани, Ахура-Мазда билан алоқа боғланган ва озархурра (муқаддас олов) биринчи бор ёқилган жой экани қайд қилинганига асосланиб, Хоразмни эътироф этадилар.

Муқаддас манбаи

  • “Авесто” (“Апастак”, “Овисто”, “Овусто”, “Абисто”, “Авасто” – “жорий қилинган қатъий қоидалар”) санскрит тилига яқин ўзига хос (авесто тили) тилда ёзилган.
  • Унинг “Гат”лар номли қисми Зардушт қаламига мансуб деб ҳисобланади.

Муқаддас манбаси

  • мил. авв. I-минг йилликнинг биринчи ярмида
  • Дастлаб “Авесто” матнлари оғзаки равишда сақланиб келган.
  • Унинг энг қадимий қисмлари II-минг йиллик охири I-минг йиллик бошларига оид бўлиб, кейинги асрларда унинг таркиби турли диний урф-одатлар баёни, ахлоқий, ҳуқуқий қонун-қоидалар билан тўлдирилиб борилган.

Муқаддас манбаси

  • Милодий III асрда қонунлардан иборат Авестонинг шарҳи “Зенд” (парфиёнча, “шарҳланган матн”) ёзилган.
  • Замонавий зардуштийларнинг фикрига кўра, “Авесто”нинг тўлиқ қисми етиб келмаган бўлса-да, унинг дастлабки ёзма нусхаси 12 минг қора мол терисига битилган эди.
  • Абу Райҳон Беруний

Муқаддас манбаси

  • мил. авв. I асрда Аршакийлар сулоласи даврида илк марта оромий алифбосида кўчирилган.
  • Шопур II (243-273) ва Хусрав I (531-579) замонларида унинг нусхалари яратилган.
  • IX асрда ёзилган “Денкарт” (“Имон фаолияти”, Сосонийлар ҳукмронлиги даврида ёзилган қомусий луғат бўлиб, у ўз ичига бадиий ва тарихий маълумотларни олган.
  • Даставвал 9 бўлимдан иборат бўлган, кейинчалик унинг 2 қисми йўқотилган. Аббосий халифа ал-Маъмун ибн Ҳорун ар-Рашид (813-833) даврида Атурфарнбаг (Атурфат ибн Ҳамат) томонидан тўпланган) асари “Авесто”нинг 21 қисмдан иборат бўлганини қайд этади. Диндорлар кундалик фаолияти учун унинг ихчамлаштирилган шакли – “Кичик Авесто” (“Хурдак Авесто”) яратилган.

Download 118,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish