Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

II.1. 
Oziqalar to‘yimligi 
Hayvon  organizmining  oziqlanishi  –  uning  morfologik  va  funksional 
o„zgarishining  omili  hisoblanadi.    Bu  ta‟rif  Ch.Darvinniki  bo„lib  keyinchalik 
fiziologlar  va zootexniklar  tomonidan tasdiqlangan.  
I.P.Pavlov  tajribalari natijasida  turli oziqalarning  hayvon oshqozon  – ichak 
tizimi va ovqat hazm  qilish fermentlarining faolligiga ta‟siri ochib berilgan. 
Hayvonlar  ovqat  hazm  qilish  tizimini  shakllanishida  oziqalar    muhim  o„rin 
tutadi.  N.P.Chirvinskiy  ma‟lumotlariga  qaraganda  qo„zilar  onasidan  ajratilgandan 
keyin faqat dag„al oziqalar bilan oziqlantirilganda ichaklari tanasiga nisbatan 44-51 
marta, yem qo„shib oziqlantirganda esa faqat 33-38 marta uzun; oshqozon hajmi 1 
kg tirik vaznga 800-900  va 270 ml ni tashkil etgan. 
 Oziqlantirish  ta‟sirida  qon  aylanish,  nafas  a‟zolari  rivojlanib,  hajmli 
oziqalarni ko„p iste‟mol qilgan  hayvonlar ko„kragi yaxshi rivojlanib, qorni hajmli, 
yonbosh do„ngliklari orasi keng, tanasi uzun bo„lishi qayd etilgan. 
Oziqlantirish organizmda modda almashinuv jarayonlariga ta‟sir etib sog„lom 
bo„lish va yuqori mahsulot sifatini ta‟minlaydi. 
Yetarli  oziqlanmagan  hayvonlarda 
har  doim  har  xil  yuqumsiz    kasalliklar 
ko„zgalishi  xavfi  mavjud,  hamda  uning 
mahsuldorligini  kamaytirib,  xo„jalikda 
foydalinish davomiyligini  qisqartiradi. 
Oziqlantirish  hayvonlarning  o„sish 
va rivojlanishi,  vazni va mahsuldorligini 
ta‟minlaydi.(rasm) 
To„la  qiymatli  oziqalantirmaslik 
hayvonning  o„sish  va  rivojlanishiga 
salbiy  ta‟sir  etadi,  hayvonlar  tanasi 
yaxshi  rivojlanmay,  ensiz,  kalta,  sayoz 
bo„lishi  natijasida  mahsuldorligi  past 
bo„ladi.  Bejiz  akademik  M.I.Ivanov 
«oziqa 
va 
oziqlantirish 
hayvon 
organizmiga  uning  zoti    va  kelib 
chiqishiga 
nisbatan 
ko„proq  ta‟sir 
ko„rsatadi » deb aytmagan. 
 
Hayvon organizmida  modda almashinuvi tashqi muhitdan qabul qilgan oziqa, 
suv va havo ishtirokida ro„y beradi. 
Tashqi muhitdan hayvon qabul qilib olgan oziqalar uning organizmida fizik va 
bioximik o„zgarishlarga uchraganidan keyin bir qismi o„zlashtirib olinadi,  qolgan 
qismi  tezak,  siydik,  ichak  gazlari  va  nafas  bilan  chiqariladigan  karbonat  angidrid 
gazi bilan chiqib ketadi.