Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

 
 
 
VIII.1.2. Sutni qabul qilish va unga ishlov berish. 
 
Joylashgan  joyiga,  tuzilishiga,  bajariladigan  ishlab  chiqarish  jarayonlariga 
qarab,    sutga  birlamchi  ishlov  berish  jarayonlarining  quyidagi  tiplari  mavjud: 

---

 
301 
bevosita  ferma  qoshidagi,  markazlashtirilgan  (markaziy  sutni  qayta  ishlash  va 
saqlash joylari), sut zavodi, ferma-sut zavodi.  
Ferma qoshidagi sutni dastlab ishlash joylari (sutxona). 
Har  bir  fermada  bu  joyni    tashkil  qilish  zarur.  Bu  joy  binosi  molxonalarga 
tutash, ammo alohida xonalardan iborat bo„ladi.  
Ferma  qoshidagi  sutga  dastlabki  ishlov  beruvchi  joylarni  vazifasi 
quyidagilardir; 
operatorlardan 
sutni 
qabul 
qilib 
olish, 
sutni 
mexanik 
aralashmalardan  tozalash  (suzdirish),  sut  qabul  qilish  punktlariga  yoki  sutga 
dastlabki  ishlov  berish  markaziga  yetkazish  (tashish)  talab  qilinadigan 
ko„rsatkichlarni tekshirish (analiz qilish). 
Fermada  sutni  dastlab  ishlov  beruvchi  joyda  quyidagi  xonalar  bo„lishi  shart; 
sut  qabul  qiluvchi,  asbob-uskuna,  (idish,  sog„ish  aparatlarini)  saqlovchi  xona, 
nosos-mashina  xonasi  va  laboratoriya  xonasi,  hamda  suv  va  bug„  hosil  qiluvchi 
xona, bug„xona-qozonxona bo„lishi shart. 
Sut qabul qiluvchi xonada sut qabul qilinadi va unga dastlabki ishlov beriladi. 
Bu  xonaga  sutdan  mexanik  aralashmalarni  tozalaydigan  separator-tozalagichlar, 
separator-qaymoq ajratgichlar, tarozi SMI-250, sut qabul qiladigan bak 1000 kg va 
nasoslar o„rnatilgan bo„ladi. 
Sutchilik laboratoriyasi maxsus jihozlangan xona bo„lib, bu yerda sutni sifatini 
(navini)  aniqlaydigan  turli  ko„rsatkichlar  davlat  standarti  talablari  asosida  analiz 
qilinadi.  Laboratoriyani  vazifasiga  asidofilin  suti  tayyorlash  uchun  iviitqi 
tayyorlash,  mastit  bilan  kasallangan  sigirlarni  aniqlash,  fermaning  sanitariya-
gegiyena holatini kuzatish-nazorat qilishdan iboratdir. 
Laboratoriya  xonasi  yorug„,  yaxshi  shamollaydigan,  metall  plitalar  bilan 
qoplangan bo„lishi kerak. 
Ximyaviy stollar, reaktivlar, qo„yiladigan rakovina o„rnatilgan bo„ladi.  
Laborant  malakali  bo„lishi  kerak.  Ba‟zi  bir  sut  mahsulotlarini  tayyorlash 
(asidofilin,  oddiy  qatiq,  chakki  va  boshqa)  jarayonini  ,sigirlarni  saqlashni  va  sut 
ishlab  chiqarishning  sanitariya-veterinariya  qoidalarini,  hamda  sutning  sifatiga 
ta‟sir qiluvchi omillarnibevosita biladigan bo„lishi lozim. 
Sut sog„ib olingan zahotiyoq unga ma‟lum ishlov berilishi kerak. Sutga ishlov 
berishning   mohiyati  uning tabiiy holatini  saqlab, uni imkon darajasidaturoqligini 
oshirishdir.  Fermalarda    sutga    dastlabki      ishlov    berish;        sutni    hisobga    olish,  
sutni    tozalash,    sovitish,    yuqori    haroratda    ishlov    berish,    saqlash    va    tashish  
jarayonlaridan  iborat. 

---

 
302