Маoлумотнома

Ъаракат ритми деганда, атив мускул зўриқиши ва таранглашишининг маoлум вақт ичида пассив ва кучсизҳаракат фазалари билан боғлиқҳолда намоён бўладиган характерли томонларини тушунамиз. Бу хусусиятҳар қандай тўлиқҳаракат актида мавжуд бўлади. Шундай қилиб,ҳаракат ритмининг фазода маoлум вақт давомида зўриқишнингҳаракат тизими таркибида нисбатан тўғри ва ўз ўрнида уюштирилиши билан белгилашимиз мумкин.ҳар қандай, хатто нотўғри бажарилганҳаракат акти таркибидаҳам (ъаракат бўлакларининг узун қисқалигига боғлиқ) маoлумҳаракат ритми бор. Демак ритм рационал, тўғри, юқори натижага олиб келувчи ёки норационал, нотўғри, натижа самарасини пасайтирувчи бўлиши мумкин. Ритмни мажбурий шарти мавжудҳаракат таркибида кучли, уни бошқа бўлакларига нисбатан урғу берадиган, эoтиборга лойиқҳаракат таркибидагиҳодиса (ъаракат)нинг борлиги уларнинг ўрин алмашинувини маoлум вақт интервалида такрорланишидир.
Рационал спорт техникасини эгаллашнинг энг аъамиятли кўрсаткичларидан бири жисмоний машқни бажаришда мускул зўриқишининг тўғри ва ўз вақтида навбатлашувига эришишдир.ҳаракатнинг акцент (эoтибор) берадиган қисмига энг кучли зўриқиш тўпланади. Бу зўриқишдан келиб чиққанҳаракат маoлум вақт пассив давом этади. Акцент берилган даврнинг интенсивлиги қанчалик кучли бўлса, иш самараси шунча юқори бўлади,ҳаракатнинг пассив фазасидан тўлақонли фойдаланиш мумкин. Тренировкалар таoсиридан зўриқишнинг кескин куча-йиши ва пасайишиҳамдаҳаракатнинг актив ва пассив фаза-ларининг давомийлиги чўзилиши мумкин. Юқори малакали спортчилардаҳаракат ритми стандарт шароитда турғун харак-терда бўлади.
Ъар қандай аниқҳаракат фаолияти маoлум шахс томонидан техник жиъатдан юқори мақом даражасида бажарилса шу машқни бажаришдаги рационал ритм эoтиборимизга тушади. Лекин униҳар қандай ритмгаҳам абстрактҳолда қўллаш мумкин бўладиган «ритм» деб қараш нотўғридир.ҳар бир спортчини индивидуал хусусиятлари эвазигаҳаракатни бажаришда ўз ритми бўлади. Лекин ритмдаги вариация белгиланган чегарада ушбу фаолиятнинг асосий рационал структурасидан чиқмаслиги керак. Шунга кўра, ритмҳаракат фаолияти таркибидаги алоъида-алоъида элементларни бир бутун қилиб боғлайди,ҳаракатни тезлаштириш ёки секинлаштириш билан унинг умумий ритмик шакли ўзгармайди. Жисмоний машқларнинг ритмлари инсон томонидан онгли равишда рационал техниканинг обoектив қонунлари асосида шакиллантирилади ва бошқарилади.
Таoлим жараёнида шуғулланувчи ёки ўқувчигаҳаракатнинг акцент берилган қисмларига вақтнинг қисқа муддатларида катта зўриқишни тўплаб, уни ишлатаолса, асосан ишлаётган мускул-ларни бирлаштириб уларга дам бериш имкони яратилади. Натижа эса яхши бўлади. Юқори малакали спортчилар, цирк артистлари машқ бажаришдаги ўзлари учун мослаб шакллан-тирган ритмлар асосидаҳаракатнинг акцент берадиган қисми-гагина катта зўриқишда бажарадилар.
Ъаракатларнинг кучи инсон жисми ёки унинг айрим қисмлариҳаракатига таoсир қиладиган ички ва ташқи кучларга бўламиз.