Маoлумотнома

Ўқувчиларда жисмоний сифатларни ривожлантириш. Кичик мактаб ёшидагиларда жисмоний сифатлар ривожланади. Лекин бу ривожланиш маoлум йилларда айрим сифатларни олдинлаб, маoлумотларини эса кечроқ ривожланишига олиб келиши мумкин. Бунга яшаш шароити, кун тартиби, жисмоний меънат ва қатор бошқа ижтимоий факторлар сабаб бўлади. Бундан ташқари ёшлар, ўсмирлар ва кичик ёшдагиларни жис-моний сифатларини тарбияланиши табиий равишда ўзгараётган ва ривожланаётган организмнинг хусусиятларигаҳам боғлиқ.
Энг муъими мақсадга мувофиқҳолда уюштирилган Маш-ғулотларҳаракат сифатларини ривожлантиришда асосий ролни ўйнайди.
Ъаракатга ўргатиш билан бу жараён ўзаро узвий боғлиқ бўлиб қуйидагиларга йўналтирилган:
1. Жисмоний сифатлар, турли хил ёшдагиларда,ҳар хил ривожланган бўлиб,ҳаракат малакаларини эгаллашда муъим аъамиятга эга. Уларни ривожланиши организмнинг функционал қобилиятини яхшилайди ва кучайтиради.
2. Айримҳолларда маoлум ёшдагиларда учрайдиган жисмоний сифатларни ривожланмай қолиши ёки орқада қолиши ўзлаштиришни орқага суради.
3. Айрим жисмоний сифатларини эса нормал ривожла-нишини четга бурилишига йўл қўймайди.
4. Жисмоний сифатларни ривожлантириш учун ортиқча меънат қилишга, энергия сарфлашга йўл бермайди.
Собиқ Иттифоқнинг Физкулpтура илмий тадқиқот инсти-тутларининг тадқиқотлари натижаларига қараганда мактабда фақат жисмоний тарбия дарсида шуғулланиши билан чекланган болалар билан, шу ёшдаги, ўша синфда енгил атлетика секциясида шуғулланган болалар орасида жисмоний сифатлар ривожланишида фарқ юзага келади. 10 ойлик машқлар давомида секцияга борганларнинг кафтини станвой кучи 4-6 ва 8-10 кг бўлган. Фақат дарсда шуғулланганларники эса 2-3 ва 4-6 бўлган холос.
Демак, махус йўналтирилган машғулотлар жисмоний сифатларни ривожлантиришда катта рол ўйнайди.
Куч, чидамлилик, чаққонлик, эгилувчанлик, тезликни ривожлантиришда ўша сифатлар учун мос, талабга жавоб берадиган машқлар танлаб олиниб, унинг меoёри, боланинг ёши, жинсиҳамда жисмоний тайёргарлигига қараб берилсагина ўқувчиларни гармоний тарбиясини тўғри йўлга қўйиш мумкин бўлар экан.
Ъаракатга ўргатишда машқларни барча жисмоний сифат-ларга мослаб танлаш ва улардан мақсадга мувофиқ фойдаланиш билан жисмоний сифатларни ривожлантириш мумкин. Айрим машқлар билан алоъида жисмоний сифатлар ажаратиб ривож-лантирилиши мумкин. Акробатикадаги олдинга думбалоқ ошиш машқи чаққонлик ва танини бошқара олишни тарбиялайди, 30 метрга тез югуриш тезкорликни ваҳ.к. Шунинг учун биз уларни ўша сифатини ривожланишига омил бўлади десак хато қилмаган бўламиз. Лекин жисмоний машқларни бажартириш усулияти орқали ўша машқни бошқа қатор жисмоний сифатларини ривожлантириш учун восита қилиб фойдалансаҳам бўлади. Теннис тўпини бир маромда ерга уриб туришимиз олднига чаққонликни тарбияласа, уни кучлироқ уриб, сўнг илиб олишни машқ қилсак кучни ваҳаракат координацияси тарбияланади. Шу машқни бажариш муълатини 30-20 сонияга чўзсак (ерга уриб турсак) чидамлилик тарбияланади. Бу билан жисмоний машқ-ларни мақсадли бажартириш методикаси жисмоний сифатларни ривожлантиришда асосий омил ролини ўйнайди. Айрим жисмоний сифатларни тарбиялашга эoтибор берайлик: