Маoлумотнома


ҳаракат малакаси учун ҳаракатлардаги маълум тизимнинг



Download 1,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/171
Sana21.02.2022
Hajmi1,18 Mb.
#40597
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   171
Bog'liq
75. жисмоний тарбия назарияси

6.ҳаракат малакаси учун ҳаракатлардаги маълум тизимнинг 
мавжудлиги ва ўзига хослиги. Бу алоҳида ажратилган ҳаракатларнинг бир 
бутун ҳаракат фаолиятига ортиқча ҳаракатлар ушланишини йўқотиш билан 
бирлаштиришда ифодаланади. Ҳаракатларнинг аниқлиги ортади, уларнинг 
ритми такомиллашади, бир бутун фаолият кўрсатишнинг вақти қисқаради. 
7.ҳаракат малакаси шаклланиши анализаторлар функциясини қайта 
тақсимлаш билан кузатилади. Ҳаракат анализаторининг роли ортади, ҳаракат 
назоратида мускул ҳиссиёти етакчи аҳамият касб этади. Сузувчининг сувни, 
футболчининг тўпни ҳис қилиши ва бошқалар. 
Малаканинг физиологик механизми. И.М. Сеченов ва И.П. 
Павловларнинг 
илмий 
тадқиқотлари 
орқали 
эркин 
ҳаракатларни 
шаклланишининг физиологик механизмлари асосланган. Ҳаракат актини 
мускуллар билан бажаришни бошқариш вақтли алоқаларни вужудга келиши 
эканлигидир. Уларнинг асосида биринчи тартибдаги шартли рефлексларнинг, 
олий тартибдаги, манипуляцияли рефлекслар ва бошқаларнинг вужудга 
келиши ётади. Охирги рефлексларнинг аҳамиятига катта эътибор берилади
чунки улар мерос бўлиб наслдан-наслга ўтмаган жавоб реакциялари билан 
боғлиқ. 


88 
Ҳаракат малакасининг шаклланиши жараёни шартли равишда уч 
физиологик фазага бўлинади, бунда гап ҳаракат фаолиятини қайтариш билан 
айнан боғлиқ бўлган физиологик фазалар устида боради холос. 
1-фаза шартли рефлектор алоқалари марказий нерв тизими қўзғалиш 
жараёнининг кенг иррадиацияси билан характерланади. Ташқаридан бу 
ҳаракат фаолиятининг ташқи кўриниши (суратининг) яратилиши билан 
ифодаланиб аниқ бўлмаган ва кўпинча кераги йўқ ҳаракатлар ҳам қўшилиб 
бажарилиши орқали боради. 
II-фаза шу билан фарқланадики, қўзғалишнинг ортиқчалилиги 
тормозланиш жараёни ривожланиши билан чегараланиб, марказий нерв 
фаолиятларининг вақт ва фазода аниқлигига эришиш билан кузатилади. 
Бунга ҳаракат фаолиятини нисбатан тўғрироқ бажариш, ортиқча 
ҳаракатларни йўқотиш мувофиқ келади. Аммо қўзғалиш ва тормозланиш 
жараёнининг ўзаро такомиллашмаган ҳолдаги ўрин алмашишларининг ҳали 
етарли даражада эмаслиги ҳаракатларда ортиқча зўриқиш, мускуллар 
таранглигини ошириб юбориш билан кузатилади. 
III-фаза 
ҳаракатнинг 
динамик 
стериотипи 
шаклланишининг тугалланиши билан характерланади. Бу ҳаракатларни 
нисбатан такомиллашган даражада бажарилишига имкон беради. Малака 
юқорида айтилган барча белгиларига эга бўлиб боради. 

Download 1,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish