Мақола ва тезислар номи

Руҳий ҳолат 
2017 йилда Австриялик тадқиқотчилар томонидан ўтказилган тажрибада 20 дақиқа 
Facebookдан фойдаланган фойдаланувчининг руҳий ҳолатида кайфиятсизлик, тушкунлик, 
аламзадалик пайдо бўлиши аниқланган. Фойдаланувчилар бу тушкунликка Facebookга вақт 
исрофи деб қараганлари сабаб бўлиши мумкин. Бошқа бир тадқиқотда эса яхши ва ёмон 
кайфият кишиларга ижтимоий тармоқлар орқали тарқалиши таъкидланади. Кўнгилсиз 

---

459 
хабарлар ва ижтимоий тармоқдан бир пайтда фойдаланаётган фойдаланувчиларнинг салбий-
ўй хаёллари улар улашаётган мулоҳазалар орқали бир ҳиссага кўпаяди. Ижобий, кўнгилочар 
хабарларнинг эса руҳий ҳолатга таъсир қиоиш-қилмаслиги ҳақида ҳануз аниқ бир хулоса 
йўқ. 
Хавотир (ваҳима) 
Тадқиқотлар натижасида, ижтимоий тармоқларга қарам бўлган талаба ёшларда 
хавотир, ваҳима, асабий тажанглик ва беҳаловатлик бошқаларга нисбатан кўпроқ кўзга 
ташланиши аниқланди. Етти ва унлдан кўпроқ ижтимоий тармоқлардан фойдаланадиган 
фойдаланувчилар умуман фойдаланмайдиган ва ёки 1-2 аккуантдан фойдаланадиганлардани 
кўра кўпроқ хавотир ҳамда тажангликда юрадилар.
Руҳий тушкунлик (депрессия) 
Баъзи тадқиқотлар руҳий тушкунлик ва ижтимоий тармоқлар орасида қатъий 
боғлиқлик мавжудлигини кўрсатса-да, айрим мутахассислар ижтимоий тармоқларни руҳий 
тушкунликдан халос этувчи ижобий жараён сифатида ҳам баҳолашади. 700 талаба қатнашган 
икки тадқиқотда нохуш кайфият, ўзини кераксиз билиш, умидсизлик каби руҳий тушкунлик 
белгилари ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш таъсирида юзага келганини кўрсатади. 
Шунга ўхшаш бошқа биро тадқиқот 2016 йилда 1700 киши билан ўтказилган. Унда ҳаддан 
ортиқ ижтимоий тармоқларда вақт ўтказадиганларда руҳий тушкунлик ва ваҳима таҳликаси 
уч баравар ортишини тақозо қилди. Бунга сабаб қилиб ижтимоий тармоқлардаги кескин 
хабарлар, муталқо нотаниш инсонларнинг ҳаёти хусусида фикрлар тўқнашуви, ижтимоий 
тармоқларда вақтни беҳуда совурилаётоани учун пушаймонлик ҳиссининг таъсирлари 
кўрстаилмоқда. Айни кунда мутахассислар ижтимоий тармоқлар ёрдамида руҳий зиқлик ва 
асаб касалликларини эртароқ аниқлаш хусусида изланишглар олиб боришмоқда.